Gapska Edyta, Studzińska Joanna, Postępowanie nieprocesowe

Postępowanie nieprocesowe (dawniej także postępowanie niesporne; łac. iurisdictio voluntaria, niem. freiwillige Gerichtsbarkeit, wł. giurisdizione volontaria) jest jednym z dwóch zasadniczych trybów sądowego postępowania rozpoznawczego w sprawach cywilnych, a przy tym historycznie najstarszym. Zaczęło się kształtować już w prawie rzymskim, dla którego głównym, a równocześnie najstarszym trybem rozpoznawania spraw cywilnych był wprawdzie proces (iurisdictio contentiosa), jednak w niektórych rodzajach spraw już we wczesnym niewolnictwie zaczęły się kształtować pewne formy udziału sądu zakładające szerszą władzę jurysdykcyjną, nieograniczoną żądaniami i zarzutami stron. Były to zwłaszcza sprawy z zakresu stosunków rodzinnych i opiekuńczych, w tym dotyczące legalizowania adopcji (adoptio), roztaczania pieczy prawnej nad małoletnimi i zwalniania ich z podległości władzy ojcowskiej (emancipatio) czy też wyzwalania niewolnika (manumissio). Ta forma działalności sędziego w prawie rzymskim,...