Dziczek Roman, Postępowania cywilne w sprawach dotyczących nieruchomości
Postępowania cywilne w sprawach dotyczących nieruchomości
Wprowadzenie
Opracowanie niniejsze jest kompleksowym, lecz ograniczonym ramami pracy, omówieniem przepisów prawa materialnego odnoszących się do praw i roszczeń dotyczących nabycia własności nieruchomości - ustawowych i umownych, ochrony własności, rozgraniczenia, zarządzania nieruchomością wspólną, w tym we wspólnotach mieszkaniowych i spółdzielniach mieszkaniowych, zniesienia współwłasności nieruchomości, a także innych praw właścicieli (współwłaścicieli) i osób roszczących sobie prawa do własności, w kontekście sądowych procedur cywilnych ich realizacji, z praktycznym komentarzem najważniejszych procesowych i materialnych aspektów tych postępowań.
Zakres pracy został ograniczony do najważniejszych - a w praktyce sądów cywilnych - najczęstszych przypadków postępowań oraz najważniejszych aspektów materialnoprawnych i prawnoprocesowych, które odnoszą się do własności nieruchomości sensu stricto.
Istotną jej część stanowią wzory wniosków i pozwów sądowych oraz uwagi poczynione przy każdym z nich, które odnoszą się do danego postępowania; omawiają wybrane, często trudne zagadnienia procesowe i materialne, czynności podejmowane przez sąd, wskazują możliwą treść wniosków i pozwów, uwarunkowania orzeczeń (sentencji) sądu itp.
Zakres przedmiotowy książki obejmuje unormowania uregulowane w księdze II Kodeksu cywilnego, przepisach ustawy o własności lokali, ustawy o gospodarce nieruchomościami, ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych, ustawy o ochronie praw lokatorów oraz innych ustaw, w tym uchylonych, ale których skutki trwają i wywołują konieczność postępowań sądowych.
Praca nie obejmuje zasadniczo, poza uwłaszczeniem na mocy ustawy z 26 października 1971 r. o uregulowaniu własności gospodarstw rolnych (Dz. U. Nr 27, poz. 250 ze zm.), problematyki gospodarstw rolnych ani przekształceń prawa wieczystego użytkowania we własność. Szczególną uwagę poświęcono problematyce:
sądowej realizacji umownych oraz wynikających z innych tytułów zobowiązań do przeniesienia własności nieruchomości,
zasiedzenia, uwłaszczenia, przemilczenia,
rozgraniczenia,
zarządzania nieruchomością wspólną,
zniesienia współwłasności,
ochrony własności, w tym eksmisji z lokali mieszkalnych oraz
obciążeń nieruchomości.
Rozdziały podzielone są na punkty i podpunkty - opatrzone tytułem i hasłowym opisem przedmiotu rozważań.
Każdy rozdział kończy się wzorem lub wzorami pozwów i wniosków sądowych wraz z uwagami odnoszącymi się do danego rodzaju postępowania i postępowań podobnych.
Publikacja uwzględnia aktualne orzecznictwo Sądu Najwyższego, Trybunału Konstytucyjnego oraz sądów apelacyjnych. Wskazuje na możliwe rozbieżności w interpretacji i społeczno-gospodarcze uwarunkowania rozwoju poszczególnych instytucji, na podstawie ciągle będącego w rozwoju, chociaż już po burzliwych przewartościowaniach, samego prawa własności nieruchomości. Odnosi się również do uwłaszczeń i przewłaszczeń nieruchomości należących do Skarbu Państwa i gmin, spółdzielni mieszkaniowych oraz ukształtowania odrębnej własności lokali w ustawie z 24 czerwca 1994 r. o własności lokali (tekst jedn. Dz. U. z 2000 r. Nr 80, poz. 903 ze zm.) i w ustawie z 15 grudnia 2000 r. o spółdzielniach mieszkaniowych (tekst jedn. Dz. U. z 2003 r. Nr 119, poz. 1116 ze zm.).
Siódme wydanie uzupełniono o zmiany stanu prawnego dokonane w drugiej połowie 2008 r. i w 2009 r., w szczególności w przepisach Kodeksu cywilnego (służebność przesyłu) i ustawy o gospodarce nieruchomościami; uwzględniono w nim aktualny kształt i praktykę stosowania ustawy o własności lokali, ustawy o spółdzielniach mieszkaniowych oraz ustawy o ochronie praw lokatorów [...], przywołano też najnowsze orzeczenia Sądu Najwyższego, Trybunału Konstytucyjnego, Naczelnego Sądu Administracyjnego i sądów apelacyjnych.
Obecne wydanie w sposób poszerzony omawia problematykę gruntów warszawskich w świetle dekretu z 26 października 1945 r. o własności i użytkowaniu gruntów na obszarze m. st. Warszawy (Dz. U. Nr 50, poz. 279 ze zm.), zagadnienia związane ze służebnością przesyłu, a rozdział VII został uzupełniony o kwestie związane z roszczeniami uzupełniającymi właściciela wobec posiadaczy dysponujących nieruchomością w różnym wymiarze, bez tytułu prawnego (art. 224-230 k.c.).
Książka jest przeznaczona przede wszystkim dla adwokatów, radców prawnych i sędziów oraz nominalnych lub potencjalnych właścicieli (współwłaścicieli) nieruchomości, a także tych wszystkich, którzy mogą stać się stroną w postępowaniu sądowym dotyczącym nieruchomości.
ROZDZIAŁIRoszczenia o nabycie własności
1.Uwagi ogólne
1.1.Charakterystyka podstaw roszczeń w ogólności
Prawo nabycia własności nieruchomości (podobnie - wieczystego użytkowania) od dotychczasowego właściciela albo uzyskania prawa wieczystego użytkowania gruntu należącego do Skarbu Państwa lub gminy (jednostki samorządu terytorialnego) może wynikać z przepisu ustawy bądź z umowy, rzadziej z jednostronnej czynności prawnej właściciela, bezpodstawnego wzbogacenia lub innych zdarzeń (por. art. 156 k.c.).
Realizacja umownych lub wynikających z ustawy albo z innych zdarzeń roszczeń osób uprawnionych będzie z reguły konsumowana w postaci notarialnej umowy przenoszącej własność (art. 158 k.c.), zawartej między właścicielem a uprawnionym do nabycia własności lub wieczystego użytkowania. W jej braku obowiązek właściciela może być egzekwowany w sądowym postępowaniu cywilnym opartym na właściwej materialnej (ustawowej, umownej lub innej) podstawie oraz na art. 64 k.c. i art. 1047k.p.c.; właściwe przepisy ustanawiające roszczenia mogą także w sposób szczególny określić sądową drogę realizacji...
Pełna treść dostępna po zalogowaniu do LEX