Kołaczkowski Bartosz, Ratajczak Małgorzata, Pomoc społeczna. Wybrane instytucje pomocy rodzinie i dziecku

Transformacja ustrojowo-gospodarcza, która dokonała się w naszym kraju w latach 90. ubiegłego wieku, oprócz pozytywnych zmian, przyniosła również negatywne skutki społeczne: bezrobocie, ubóstwo, bezdomność. Zjawiska te występują nadal, przy czym – niestety – ich natężenie wydaje się wzrastać po kilkuletnim okresie względnego dobrobytu. Bezrobocie, które uznaje się za zjawisko generujące ubóstwo i bezdomność, zbliża się obecnie do poziomu z 2007 r., kiedy to bezrobotni zarejestrowani w urzędach pracy stanowili aż 15,1% aktywnych zawodowo członków społeczeństwa . Światowy kryzys ekonomiczny, brak porozumienia w kwestii przyszłości polityki gospodarczej UE oraz wysokie zadłużenie naszego kraju nie napawają optymizmem. Można uznać za prawdopodobne, że w najbliższych miesiącach i latach pomoc społeczna będzie niestety potrzebna w Polsce bardziej niż kiedykolwiek.

Opracowanie, które oddajemy w ręce Czytelników, stanowi kompleksową analizę regulacji prawnych dotyczących pomocy społecznej w Polsce. Omawiamy w nim nie tylko regulacje ustawy z dnia 12 marca 2004 r. o pomocy społecznej (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 182 z późn. zm.), ale także instytucje kształtowane przez zapisy ustawy z dnia 9 czerwca 2011 r. o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej (tekst jedn.: Dz. U. z 2013 r. poz. 135 z późn. zm.).

Pomoc społeczna została w niniejszej książce przedstawiona jako złożony, ale jednocześnie spójny system. Wyodrębniliśmy zatem i wyjaśniliśmy zasady działania najważniejszych elementów tego sytemu, tzn.: cele, zasady i wartości pomocy społecznej; zadania administracji publicznej w sferze pomocy społecznej; jednostki organizacyjne pomocy społecznej; system świadczeń z pomocy społecznej (z uwzględnieniem proceduralnych aspektów świadczeń); system opieki nad rodziną i dzieckiem (w tej części książki ukazujemy rozwiązania nowe, będące wyrazem daleko idących zmian w polityce społecznej państwa); obowiązki i uprawnienia oraz wymagane kwalifikacje pracowników socjalnych; znaczenie i zakres funkcjonowania podmiotów niepublicznych w sferze pomocy społecznej. Podjęliśmy również problematykę pomocy społecznej w kontekście aktów prawnych i innych dokumentów UE.

Monografia Pomoc społeczna. Wybrane instytucje pomocy rodzinie i dziecku, ze względu na kompleksowe, a jednocześnie przystępne ujęcie przedstawionej w niej problematyki, umożliwia zdobycie szerokiej wiedzy na temat funkcjonowania pomocy społecznej w Polsce. Publikacja ta pomoże czytelnikowi w znalezieniu odpowiedzi m.in. na następujące pytania:

Niniejsze opracowanie obejmuje problematykę zaliczaną do sfery materialnego prawa administracyjnego i prawa finansowego. Treść zasadnicza opatrzona jest licznymi, niekiedy przybierającymi rozbudowaną postać, przypisami. Oprócz odwołań do aktów prawnych i pozycji bibliograficznych, zawarto w nich wiele cennych informacji, uzupełniających zasadniczą treść pracy. W szerokim zakresie korzystaliśmy także z danych statystycznych, które niejednokrotnie ukazywały praktyczną stronę funkcjonowania systemu pomocy społecznej.

Podniesieniu walorów poznawczych opracowania sprzyja bogata bibliografia, na którą składają się m.in. wybitne pozycje z zakresu problematyki badawczej takich autorów, jak: S. Nitecki, I. Sierpowska czy W. Maciejko. Szeroki jest również zakres wykorzystania aktów prawnych oraz orzecznictwa, w tym najnowszego.

Książka adresowana jest przede wszystkim do studentów kierunków prawa i administracji oraz absolwentów uzupełniających wykształcenie w ramach szkoleń i studiów podyplomowych na kierunkach: administracja, pomoc socjalna itp. Z powodzeniem będzie służyć także praktykom – pracownikom urzędów samorządowych oraz jednostek organizacyjnych pomocy społecznej, a także osobom prowadzącym podmioty niepubliczne wykonujące zadania z zakresu pomocy społecznej. Monografia może być też źródłem cennych informacji dla osób pomagających w codziennym funkcjonowaniu jednostek pomocy społecznej jako wolontariusze. Mamy nadzieję, że w szerokim gronie Czytelników znajdą się również inne osoby zainteresowane problematyką pomocy społecznej i pomocy rodzinie.

Bartosz Kołaczkowski, Małgorzata Ratajczak

Poznań, czerwiec 2013 r.