Durzyńska Magdalena, Podział nieruchomości

Monografie
Opublikowano: WKP 2021
Rodzaj:  monografia
Autor monografii:

Podział nieruchomości

Autor fragmentu:

WSTĘP

Problematyka dotycząca podziałów nieruchomości jest powszechna zarówno w procesie inwestycyjnym, jak i w codziennym życiu podmiotów prywatnych. Mamy z nią do czynienia przy współwłasności, przy działach spadku czy przy podziałach majątku wspólnego małżonków. Termin „podział nieruchomości” nie jest jednoznaczny, choć wydawałoby się, że semantyczny układ tych dwóch prostych słów jest jasny i zrozumiały. Co więcej, samo pojęcie „nieruchomość” czy „działka” w zależności od kontekstu i aktu prawnego, w którym jest definiowane, nie zawsze oznacza to samo. W doktrynie i orzecznictwie mamy do czynienia z różnym podejściem zarówno do pojęcia „nieruchomość”, jak i do pojęcia „podział nieruchomości”. Pomysł na tę książkę zrodził się z chęci przybliżenia tej terminologii i powiązania jej z procedurami administracyjnymi i sądowymi.

Nieruchomość można podzielić na kilka sposobów. Aby można było dokonać obrotu częścią nieruchomości gruntowej, w pierwszej kolejności niezbędne jest określenie areału gruntu, który ma być przedmiotem czynności prawnej. Konieczne jest sprecyzowanie jego parametrów przestrzennych i odwzorowanie ich w dokumentacji geodezyjno-kartograficznej. Dokumentacja ta stanowi podstawę do prawnego wyodrębnienia nowej nieruchomości w rozumieniu przepisów Kodeksu cywilnego. To wyodrębnienie i określenie na mapie i na gruncie części nieruchomości, która ma być przedmiotem obrotu, nazywa się geodezyjnym (ewidencyjnym) podziałem nieruchomości. Doktryna wyróżnia także podział prawny, podział wieczystoksięgowy czy podział quoad usum, z tym że ten ostatni dotyczy tylko nieruchomości stanowiących współwłasność.

Dopuszczalność i forma dokonania podziału nieruchomości jest determinowana prawami do niej przysługującymi. W wypadku pojedynczego prawa własności geodezyjny podział nieruchomości następuje w toku postępowania administracyjnego, współwłasność zaś daje możliwość wyboru jednego z kilku możliwych trybów postępowania. Jeśli chodzi o geodezyjny podział nieruchomości, to na rynku wydawniczym jest kilka interesujących publikacji. Niekwestionowanym autorytetem w tym zakresie jest Pan Sędzia Marian Wolanin. Zagadnienia dotyczące prowadzonego przez organ administracji postępowania podziałowego są omówione w każdym komentarzu do ustawy o gospodarce nieruchomościami. Podział nieruchomości przed sądem powszechnym przedstawiają natomiast komentarze do części drugiej Kodeksu cywilnego przy przepisach dotyczących zniesienia współwłasności rzeczy wspólnej.

Niniejsze opracowanie łączy i zagadnienia stricte administracyjne, i zagadnienia cywilistyczne, jest więc swoistym kompendium w zakresie tematyki obejmującej podział nieruchomości. W części pierwszej zostały opisane kategorie nieruchomości występujące w polskim systemie prawnym, tzn. nieruchomości gruntowe, budynkowe i lokalowe oraz terminologia dotycząca podziału. W części drugiej – „Geodezyjny podział nieruchomości” – przedstawiono główne zasady dotyczące podziału geodezyjnego. Podjęto tu zagadnienia dostępu nieruchomości do drogi publicznej i problematykę zgodności (wstępnego) projektu podziału z miejscowym planem zagospodarowania przestrzennego. Dodatkowo została omówiona procedura przejmowania gruntów pod drogi publiczne i zasady ustalania odszkodowań za działki wydzielane pod te drogi. Podjęto tu także zagadnienia dotyczące opłat adiacenckich nakładanych przez organy gminy w związku z powodowanym podziałem wzrostem wartości nieruchomości. W części trzeciej są zawarte zasady podziału nieruchomości dokonywanego przez sąd powszechny. Przede wszystkim zasady podziału nieruchomości w naturze, zwłaszcza że pozostają one zbieżne z zasadami podziału geodezyjnego dokonywanego przez organy administracji. W tej części zostały opisane także inne sposoby zniesienia współwłasności, a także procedura podziału nieruchomości spadkowej czy nieruchomości stanowiącej majątek wspólny małżonków. Problematykę samego podziału nieruchomości dokonywanego w trybie administracyjnym i w toku postępowania przed sądem uzupełniono tu o zasady, sposoby i terminy wzajemnych rozliczeń między współwłaścicielami zarówno w zakresie nakładów poczynionych na nieruchomość, jak i pożytków z niej osiąganych. W książce zostały też omówione uprawnienia i obowiązki współwłaścicieli, a także pojedyncze kwestie związane z zarządem nieruchomością stanowiącą współwłasność. I wreszcie, kwestia podziału obciążeń hipotecznych. Część czwarta zawiera natomiast kilka graficznych wizualizacji podziału nieruchomości w naturze. Są to proste przykłady obrazujące podstawowe zasady podziału wiążące zarówno organy administracji, jak i sądy cywilne. Krótkie opisy i odniesienia do obowiązujących przepisów pozwolą z łatwością odróżnić podział geodezyjny od podziału prawnego, a nieruchomość od działki gruntu czy działki ewidencyjnej.

Publikacja ta jest wznowieniem monografii „Podział nieruchomości” wydanej w 2011 r. przez Wydawnictwo LexisNexis. Zawiera aktualne tezy orzecznictwa i odniesienia do jego trendów. Adresowana jest do właścicieli nieruchomości, administracji, geodetów i prawników.

Autor fragmentu:

Część pierwsza PODZIAŁ NIERUCHOMOŚCI – UWAGI WPROWADZAJĄCE

RozdziałI
NIERUCHOMOŚCI – DEFINICJE I RODZAJE

1.Definicje nieruchomości

Jest wiele aktów prawnych, które na potrzeby regulacji określonej materii definiują nieruchomość we własnym zakresie. Z punktu widzenia niniejszej publikacji istotne są podstawowe definicje zawarte w Kodeksie cywilnym i w ustawie z 21.08.1997 r. o gospodarce nieruchomościami. Fundamentalne znaczenie ma też pojęcie nieruchomości w znaczeniu wieczystoksięgowym, choć ustawa o księgach wieczystych i hipotece nie wprowadza oficjalnej definicji nieruchomości.

Zgodnie z legalną definicją określoną w art. 46 § 1k.c. nieruchomościami są części powierzchni ziemskiej stanowiące odrębny przedmiot własności (grunty), jak również budynki trwale z gruntem związane lub części takich budynków, jeżeli na mocy przepisów szczególnych stanowią odrębny od gruntu przedmiot własności. Osobną definicję nieruchomości przewiduje ustawa o gospodarce nieruchomościami. Według jej art. 4 pkt 1 przez pojęcie nieruchomości gruntowej należy rozumieć grunt wraz z częściami składowymi, z wyłączeniem budynków i lokali,...

Pełna treść dostępna po zalogowaniu do LEX