Mika Jarosław F. (red.), Podatki w grupie kapitałowej. Obowiązki sprawozdawcze

Podatek jako danina pieniężna pobierana przez Skarb Państwa stanowi element polityki zarządczej podmiotów gospodarczych w ujęciu ekonomicznym i fiskalnym. W kategoriach ekonomicznych warto zwrócić uwagę na koncepcję angielskiego merkantylizmu reprezentowanego m.in. przez T. Hobbesa. Do jej głównych założeń należały sprawiedliwość i powszechność opodatkowania. Z kolei według fizjokratów jedynym sprawiedliwym systemem zobowiązań podatkowych był podatek dochodowy – należność przymusowa uiszczana od tzw. czystego dochodu.

Zdecydowanie większą rolę w systemie państwa przypisywali podatkom A. Smith, D.R. Ricardo, J.-B. Say czy J.S. Mill. Ten ostatni, jako zwolennik tzw. reguły edynburskiej, wyznawał zasadę jednakowego traktowania podatników, wyrażającą się przez konieczność równego ponoszenia ofiar finansowych na rzecz ogółu.

Ewolucja systemów podatkowych na świecie doprowadziła do rozbudowania zobowiązań podatników na rzecz państwa, wyróżniając siedem głównych grup podatników:

Wymienione koncepcje podatkowe stanowiły podstawę do budowy obecnego systemu podatkowego, który składa się z wielu segmentów. Rozbudowane obszary zobowiązań podatkowych zmuszają niejednokrotnie przedsiębiorstwa do działań optymalizacyjnych niejednokrotnie zmuszają przedsiębiorstwa do działań optymalizacyjnych. Jeżeli są one zgodne z prawem, mówi się o unikaniu opodatkowania (ang. tax avoidance), które może nosić znamiona uchylania się od opodatkowania (ang. tax evasion).

Publikacja składa się z dwóch części. Pierwsza dotyczy grup kapitałowych analizowanych z perspektywy przedsiębiorców – podatników. Intencją Autorów było zwrócenie uwagi na kluczowe ryzyka podatkowe wraz ze wskazaniem obowiązków sprawozdawczych.

W rozdziale pierwszym zostały omówione grupy VAT w kontekście regulacji ustawowych oraz dyrektywy 2006/112/WE.

Rozdział drugi poświęcono miejscu opodatkowania podatkiem od towarów i usług. Przedstawiona została zarówno koncepcja podatku u źródła w VAT, zasada terytorialności, jak i istota podatnika z omówieniem przykładów transakcji.

Rozdział trzeci dotyczy zmian związanych z podatkiem u źródła, ze szczególnym uwzględnieniem definicji podmiotów powiązanych w świetle ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych oraz Konwencji modelowej OECD. Ponadto została zaprezentowano w nim pojęcie należytej staranności w odniesieniu do podatnika i płatnika.

Z dniem 1.01.2019 r. do Ordynacji podatkowej został dodany rozdział 11a, stanowiący o obowiązkach w zakresie raportowania schematów podatkowych. W rozdziale czwartym przedstawiono grupę kapitałową z perspektywy regulacji MDR, z uwzględnieniem kryteriów identyfikacji czynności, zdarzeń jako schematów podatkowych oraz obowiązków informacyjnych wraz ze wskazaniem obszarów penalizacji administracyjnej i karnej skarbowej.

Rozdział piąty dotyczy problematyki cen transferowych. Zwrócono w nim szczególną uwagę na ryzyka transakcji kontrolowanych oraz metodologię sporządzania analizy porównawczej.

W rozdziale szóstym zostały omówione aspekty odpowiedzialności członków zarządu za czyny popełnione na szkodę spółki. Przedstawiono kryteria powstania odpowiedzialności oraz zasadę nullum crimen sine culpa.

Rozdział siódmy prezentuje nowe uregulowania obowiązujące w Kodeksie spółek handlowych jako tzw. prawo holdingowe. Przedstawiono aspekty nowych regulacji w kontekście podatkowych grup kapitałowych oraz cen transferowych, zwrócono ponadto uwagę na nowy obowiązek informacyjny obowiązujący od 1.01.2021 r., którym jest opracowanie strategii podatkowej.

Część druga obejmuje zagadnienia obowiązków i ryzyk podatkowych analizowanych z perspektywy przedsiębiorcy jako płatnika.

Rozdział pierwszy dotyczy ulg i zwolnień. Omówiono w nim ulgi w kontekście podatku dochodowego od osób prawnych (ulga sponsoringowa, prowzrostowa) oraz podatku dochodowego od osób fizycznych w aspekcie obowiązków płatników (zwolnienie 4+, ulga na powrót). Nowe preferencje, ale również obowiązki rozliczeniowe i sprawozdawcze wynikają z ustawy obowiązującej od 1.01.2022 r.

W rozdziale drugim przedstawiono obowiązki płatnika w świetle ustawy o podatku dochodowym od osób prawnych ze szczególnym uwzględnieniem kwot zmniejszających wysokość zobowiązania podatkowego, ujęcia amortyzacji lokali i budynków oraz tzw. oskładkowania wynagrodzeń członków zarządu.

***

Dziękuję Autorom za stworzenie opracowania będącego omówieniem kluczowych, ale też subiektywnych obszarów podatkowych, które są elementem codziennej praktyki i wyzwań stających zarówno przed przedsiębiorcami, jak i doradcami podatkowymi. Dziękuję za unikatową i rzetelną charakterystykę zagadnień, a także za uwzględnienie przykładów z praktyki zawodowej Autorów.