Gomułowicz Andrzej, Małecki Jerzy, Podatki i prawo podatkowe

Monografie
Opublikowano: LexisNexis 2013
Rodzaj:  monografia
Autorzy monografii:

Podatki i prawo podatkowe

Autorzy fragmentu:

Przedmowa

Wiedza o podatkach i prawie podatkowym ma istotne znaczenie w warunkach gospodarki rynkowej z dwóch zasadniczych powodów. Po pierwsze, podatki stanowią w ręku państwa istotny instrument prawny oddziaływania na podporządkowane mu podmioty. Po drugie, posiadanie odpowiedniej wiedzy podatkowej pozwala podatnikom na przystosowanie się do rozwiązań podatkowych i minimalizowanie skutków opodatkowania. Z tych względów istotna jest edukacja podatkowa władzy publicznej tworzącej oraz stosującej prawo, a także całego społeczeństwa (potencjalnych podatników).

Wiedza podatkowa uchowała się w Polsce po drugiej wojnie światowej tylko dlatego, iż paru profesorów (prawników, ekonomistów) wciąż o niej na swych uczelniach nauczało, nie bacząc na tezy Stalina o obumieraniu podatków w socjalizmie.

Obecnie zagadnienia podatkowe są przede wszystkim wykładane na studiach prawniczych, administracyjnych, ekonomicznych i zarządzania. Jednak zakres i sposób przekazywania wiedzy podatkowej jest różny. Można wyodrębnić dwie zasadnicze metody prezentowania problematyki podatkowej.

Można zatem uczyć przede wszystkim teorii podatków, ilustrując jednocześnie jej problemy przykładami z obowiązującego prawa podatkowego. Student powinien rozumieć istotę rozwiązań podatkowych, wielowariantowość koncepcji, na których się opierają, przesłanki i skutki oraz znaczenie technik legislacyjnych w ich wyrażaniu. Nie zaskoczą go wówczas żadne, tak częste, zmiany w przepisach prawa podatkowego. Nie będą mu również obce rozwiązania prawne innych państw.

Druga natomiast metoda edukacji podatkowej polega na cytowaniu wybranych fragmentów przepisów podatkowych bez przekazywania jakichkolwiek podstaw teoretycznych. Wraz ze zmianą przepisów prawnych kończy się wszelka wiedza użytkowa słuchacza, który jednocześnie nie jest w stanie sam opanować nowych przepisów prawa podatkowego i skazany jest na ciągłe i kosztowne „kursy doszkalające”.

Autorzy widzą potrzebę rozpowszechnienia pierwszej z metod kształcenia podatkowego. Temu celowi służą zatem konstrukcja książki, układ logiczny oraz zawarta w niej treść. Zakres tematyczny tego podręcznika akademickiego obejmuje zarówno teorię podatku, jak i obowiązujące w Polsce rozwiązania prawnopodatkowe przedstawione na szerszym tle porównawczym. Jest to więc pierwsze w powojennej literaturze polskiej tak kompleksowe ujęcie problematyki podatkowej, które umożliwia Czytelnikowi nie tylko poznanie obecnie obowiązujących rozwiązań prawnych, ale i zrozumienie przyjętych rozwiązań systemowych. W opracowaniu tym w szerokim zakresie uwzględniono dorobek nauki o podatkach oraz bogate orzecznictwo sądowe, przede wszystkim sądownictwa administracyjnego.

Książka jest przede wszystkim podręcznikiem akademickim przeznaczonym dla studentów prawa, administracji, ekonomii i zarządzania. Może być również pomocą dydaktyczną na wszelkiego rodzaju specjalistycznych studiach podyplomowych, kursach dla kandydatów na doradców podatkowych czy audytorów albo na aplikacjach prawniczych. Umożliwia także uzupełnienie wiedzy podatkowej osobom prowadzącym działalność gospodarczą lub sprawującym obsługę prawno-ekonomiczną podatników, pracownikom administracji finansowej oraz parlamentarzystom i politykom.

Autorzy składają serdeczne podziękowania tym wszystkim, których cenne uwagi i sugestie przyczyniły się do powstania jedenastego już wydania pracy (cztery w Wydawnictwie Ars Boni et Aequi z Poznania i siedem w ogólnopolskim Wydawnictwie LexisNexis, obecnie LexisNexis Polska Sp. z o.o.). Szczególnie wdzięczni jesteśmy za życzliwe opinie i rady przekazane nam przez prof. zw. dr. hab. Cezarego Kosikowskiego (Uniwersytet w Białymstoku), prof. zw. dr. hab. Apoloniusza Kosteckiego (Uniwersytet Jagielloński), prof. zw. dr. hab. Wojciecha Łączkowskiego (Uniwersytet im. A. Mickiewicza). We wdzięcznej pamięci zachowujemy też rady zmarłego przedwcześnie prof. zw. dr. hab. Eugeniusza Teglera (Uniwersytet Szczeciński). Autorzy będą nadal zobowiązani za nadsyłanie wszelkich sugestii i uwag krytycznych przez osoby korzystające z tego podręcznika. Pozwoli to na jego udoskonalenie w następnych wydaniach.

Poznań, czerwiec 2013 roku

Andrzej Gomułowicz

Jerzy Małecki

Autor fragmentu:

CZĘŚĆPIERWSZA
ZARYS TEORII PODATKU

RozdziałI
Zagadnienia ogólne – aspekt ewolucyjny koncepcji podatkowych

1.Od arki Noego do Neumarka

[1] Podatki towarzyszą człowiekowi od początku jego istnienia . Udokumentowane zapisy dotyczące podatków pojawiają się już w związku z budową arki Noego. Przy jej budowie zapotrzebowanie na dochód pokrywano dzięki wprowadzonemu samoopodatkowaniu oraz podatkowi pogłównemu. Podatek pogłówny został ustanowiony w wysokości pół szekla i obciążał wszystkich mężczyzn mających powyżej 20 lat . Ponieważ Bóg znał mentalność Izraelitów, określił, jaką wagę należy do szekli stosować, wskazał, że „dwadzieścia gera stanowi szekla”. Podatek ten miał być płacony zgodnie z ustanowioną regułą: „bogaty powinien dać nie mniej, biedny nie więcej niż pół szekla”. Jest charakterystyczne, że te proste reguły opodatkowania noszą w sobie znamiona zarówno idei powszechności, jak i idei sprawiedliwości opodatkowania, a więc dwóch filarów, na których w przyszłości wspierać się będzie opodatkowanie. Bardzo znamienne są też, gdy spogląda się na zagadnienie opodatkowania, wnioski wypływające z przypowieści o wdowim...

Pełna treść dostępna po zalogowaniu do LEX