Ciszewski Jan, Obrót prawny z zagranicą w sprawach cywilnych i karnych

1. Obecnie udostępniane dziewiąte wydanie niniejszej książki ma na celu ułatwienie dostępu do aktualnych informacji dotyczących współpracy prawnej z innymi państwami.

Wydawanie niniejszego zbioru jest kontynuowane od 1995 r. Zmiany stanu prawnego związane zwłaszcza z nowymi aktami prawa europejskiego powodują, że w ostatnich latach kolejne wydania ukazują się nie rzadziej niż co dwa lata; ostatnie wydanie pochodzi z 2010 r.

2. Gdy ukazywało się poprzednie wydanie tej książki, niedostępne były jeszcze wszystkie informacje, jakie państwa członkowskie Unii Europejskiej były zobowiązane przedstawić w celu umożliwienia stosowania niektórych aktów prawa europejskiego. Luki te zostały obecnie uzupełnione; nadal jednak nie są dostępne informacje pochodzące od wszystkich państw.

Spośród zdarzeń, jakie miały miejsce po ukazaniu się poprzedniego wydania tej książki, odnotowania wymaga rozpoczęcie stosowania szeregu aktów prawa europejskiego. Z zakresu prawa cywilnego wskazać należy zwłaszcza na rozporządzenie Rady (WE) nr 4/2009 z 18 grudnia 2008 r. w sprawie jurysdykcji, prawa właściwego, uznawania i wykonywania orzeczeń oraz współpracy w zakresie zobowiązań alimentacyjnych, które stosuje się od 18 czerwca 2011 r. Od tego samego dnia Unia Europejska stosuje także postanowienia Protokołu o prawie właściwym dla zobowiązań alimentacyjnych, sporządzonego w Hadze 23 listopada 2007 r.

W odniesieniu do Konwencji o jurysdykcji i uznawaniu oraz wykonywaniu orzeczeń sądowych w sprawach cywilnych i handlowych, sporządzonej w Lugano 30 października 2007 r., odnotowania wymaga, że weszła ona w życie między Unią Europejską a Norwegią (1 stycznia 2010 r.), Szwajcarią (1 stycznia 2011 r.) i Islandią (1 maja 2011 r.).

W zakresie współpracy prawnej w sprawach karnych wskazać należy, że nastąpiło wdrożenie do prawa wewnętrznego szeregu decyzji ramowych Rady: 2008/909/WSiSW z 27 listopada 2008 r. o stosowaniu zasady wzajemnego uznawania do wyroków skazujących na karę pozbawienia wolności lub inny środek polegający na pozbawieniu wolności – w celu wykonania tych wyroków w Unii Europejskiej; 2008/947/WSiSW z 27 listopada 2008 r. o stosowaniu zasady wzajemnego uznawania do wyroków i decyzji w sprawie zawieszenia lub warunkowego zwolnienia w celu nadzorowania przestrzegania warunków zawieszenia i obowiązków wynikających z kar alternatywnych; 2009/299/WSiSW z 26 lutego 2009 r. wzmacniającej prawa procesowe osób oraz ułatwiającej stosowanie zasady wzajemnego uznawania do orzeczeń wydanych pod nieobecność danej osoby na rozprawie.

Wzajemnej pomocy prawnej w sprawach karnych dotyczy także umowa między Unią Europejską a Japonią, która weszła w życie 2 stycznia 2011 r.

W odniesieniu do wielostronnych umów międzynarodowych, które w omawianym okresie weszły w życie w stosunku do Polski, wymienić należy zwłaszcza Konwencję o jurysdykcji, prawie właściwym, uznawaniu, wykonywaniu i współpracy w zakresie odpowiedzialności rodzicielskiej oraz środków ochrony, sporządzoną w Hadze 19 października 1996 r.

3. Zakres i układ tekstów oraz informacji zawartych w niniejszej publikacji jest wzorowany na wydaniu z 2010 r. Teksty i informacje zostały zaktualizowane i rozszerzone.

Przy opracowywaniu książki kierowano się dążeniem do uwzględnienia najistotniejszych materiałów dotyczących obrotu prawnego z zagranicą w sprawach cywilnych i karnych, tak aby mogła być ona swoistym przewodnikiem dla praktyków.

Jan Ciszewski

marzec 2012 r.