Oleszko Aleksander, Obrót cywilnoprawny w praktyce notarialnej i wieczystoksięgowej
Obrót cywilnoprawny w praktyce notarialnej i wieczystoksięgowej
Wprowadzenie
Instytucjonalne oraz organizacyjne wyodrębnienie polskiego notariatu w zakresie wykonywania funkcji publicznych państwa, dokonane ustawą z dnia 14 lutego 1991 r. - Prawo o notariacie, czyni notariat gwarantem bezpieczeństwa obrotu prawnego w rozwijającej się gospodarce rynkowej. Prawidłowe funkcjonowanie notariatu zależy nie tylko od realizacji przez notariusza, jako osoby zaufania publicznego, ustawowych obowiązków, ale w równym stopniu także od prawidłowego orzecznictwa wieczystoksięgowego. Zasadniczą funkcją ksiąg wieczystych jest ustalenie stanu prawnego nieruchomości w postaci dostępnej dla każdego, publicznej ewidencji praw rzeczowych oraz roszczeń i praw na nieruchomościach. W przeważającej mierze stan prawny nieruchomości wynika z czynności prawnych dokumentowanych w formie aktu notarialnego, a więc przy aktywnym udziale notariusza sporządzającego określoną czynność prawną (umowę), stanowiącą podstawę dokonania wpisu prawa w księdze wieczystej.
Celem niniejszej pracy jest ukazanie funkcjonowania obu instytucji (notariatu oraz ksiąg wieczystych) w świetle przede wszystkim praktyki, której rolę warto wyeksponować dla wzbogacenia tej dziedziny wiedzy prawniczej.
Mimo przyjmowania zasady powszechności ksiąg wieczystych, w praktyce wiadomo, że nadal spotykamy się z tzw. obrotem pozaksięgowym. Nie trzeba przekonywać, iż w tym ostatnim wypadku niepomiernie wzrasta rola i obowiązek notariusza sporządzającego daną czynność notarialną, w wyniku której następuje założenie księgi wieczystej i ujawnienie praw dotyczących nieruchomości. Powstające na tym tle wątpliwości związane głównie z praktyką są przedmiotem niniejszego opracowania.
Uchwalona ustawa z dnia 11 maja 2001 r. o zmianie ustawy o księgach wieczystych i hipotece, ustawy - Kodeks postępowania cywilnego, ustawy o kosztach sądowych w sprawach cywilnych oraz ustawy - Prawo o notariacie (Dz. U. Nr 63, poz. 635), a także rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z dnia 17 września 2001 r. w sprawie prowadzenia ksiąg wieczystych i zbiorów dokumentów (Dz. U. Nr 102, poz. 1122) czynią urząd notariusza w jeszcze większym stopniu odpowiedzialnym za kształtowanie pewności oraz stabilności obrotu cywilnoprawnego. Oczekiwane polepszenie sprawności postępowania wieczystoksięgowego znajduje wyraz w ustawie z dnia 14 lutego 2003 r. o przenoszeniu treści księgi wieczystej do struktury księgi wieczystej prowadzonej w systemie informatycznym (Dz. U. Nr 42, poz. 363).
Lublin, marzec 2003 r.
Część pierwsza Czynności urzędowe notariusza a wymogi formalne aktu notarialnego
1.Sytuacja prawnoustrojowa notariusza
Jednoznaczne podkreślenie statusu prawnoustrojowego zawodu notariusza ma na celu zwrócenie uwagi na konieczność właściwego przestrzegania obowiązków zawodowych wyrażających się w sporządzanym dokumencie notarialnym. Nadanie dokumentowi notarialnemu szczególnej mocy dowodowej wiąże się przede wszystkim z zapewnieniem przez notariat funkcji prewencyjnej, przejawiającej się w pewności obrotu prawnego oraz w przeciwdziałaniu sporom mogącym powstać na tle dokonanej czynności notarialnej. Są to zarazem istotne funkcje wewnętrzne państwa zainteresowanego w pierwszym rzędzie w stabilizowaniu najbardziej doniosłych stosunków cywilnych z uwagi na interes samego państwa, jak i podmiotów uczestniczących w tym obrocie.
Wyodrębnienie notariatu ze struktur państwowych oraz nadanie mu statusu samodzielnej organizacji pozarządowej usytuowanej poza strukturami państwowymi oraz samorządowymi państwa, a nadto wyposażenie tej instytucji w ustawowe a nie uznaniowe (dowolne) kompetencje związane z realizacją...
Pełna treść dostępna po zalogowaniu do LEX