Wacławczyk Adam, Obligacje komunalne
Obligacje komunalne
Słowo wstępne
Wzrastające ostatnimi laty w Polsce zainteresowanie obligacjami komunalnymi uzasadnia potrzebę szerszego przedstawienia istoty tej formy finansowania działalności samorządu terytorialnego. Można przy tym wskazać na kilka przyczyn renesansu instytucji obligacji komunalnych w naszym kraju. Podstawową z nich stanowi reaktywacja w 1990 r. samorządu terytorialnego i związana z nią konieczność znalezienia źródeł finansowania jego działalności. Brak możliwości pełnej realizacji potrzeb społeczności lokalnych jedynie w oparciu o same dochody budżetowe zmusza jednostki samorządowe do poszukiwania średnio- i długoterminowych zewnętrznych form finansowania inwestycji lokalnych, takich jak pożyczki, kredyty i właśnie obligacje komunalne. Z kolei samą możliwość uzyskiwania środków pieniężnych w drodze emisji obligacji komunalnych stworzył rozwijający się dynamicznie w ostatnich latach rynek kapitałowy, oferujący cały wachlarz różnorakich papierów wartościowych.
Celem niniejszej pracy jest przedstawienie całości problematyki związanej z emisją obligacji komunalnych, z jednoczesnym wykazaniem specyfiki tego rodzaju obligacji na tle uregulowań prawnych dotyczących generalnie papierów wartościowych, jak i ogólnie obligacji.
Realizacja tak postawionego celu wymaga sprecyzowania następujących zadań badawczych:
Rozważenie pojęcia obligacji jako papieru wartościowego, przedstawienie pojęcia i cech obligacji komunalnych jako szczególnego rodzaju obligacji oraz przeprowadzenie pełnej typologii obligacji komunalnych.
Przedstawienie funkcji spełnianych przez obligacje komunalne.
Analiza kwestii zdolności do emisji obligacji komunalnych, poprzez wskazanie ogólnych wymagań stawianych emitentom komunalnym oraz przedstawienie obowiązujących w tym zakresie ograniczeń, przy jednoczesnym uwzględnieniu konsekwencji prawnych wynikających z naruszenia przesłanek zdolności emisyjnej.
Przedstawienie formy, w jakiej obligacje komunalne występują w obrocie gospodarczym, oraz wskazanie obligatoryjnych i fakultatywnych składników treści obligacji komunalnych, z uwzględnieniem konsekwencji niedochowania elementów tej treści.
Przedstawienie możliwych trybów emisyjnych obligacji komunalnych prowadzących do powstania obligacji jako papieru wartościowego.
Rozważenie zagadnienia realizacji praw inkorporowanych w obligacjach komunalnych, ze wskazaniem na występujące w tym zakresie różnice wynikające z formy, w jakiej obligacje występują w obrocie, oraz analiza kwestii odpowiedzialności za realizację praw ucieleśnionych w obligacjach komunalnych.
Do celu realizacji powyższych zadań badawczych dostosowano konstrukcję pracy, przez ujęcie w rozdziale I problematyki dotyczącej pojęcia obligacji jako papieru wartościowego oraz obligacji komunalnych jako szczególnego rodzaju obligacji, wykazanie w rozdziale II funkcji obligacji komunalnych, rozważenie w rozdziale III kwestii zdolności do emisji obligacji komunalnych, przedstawienie w rozdziale IV formy i treści obligacji komunalnych, analizę w rozdziale V procesów emisyjnych obligacji komunalnych oraz rozpatrzenie w rozdziale VI kwestii realizacji praw inkorporowanych w obligacjach komunalnych.
Pracę oparto na analizie przepisów prawnych, wśród których głównym aktem normatywnym jest ustawa z dnia 29 czerwca 1995 r. o obligacjach, w której szczególną uwagę zwrócono na przepisy wprowadzone przez nowelizację z dnia 29 czerwca 2000 r., mającą duże znaczenie z punktu widzenia zasad emitowania, obrotu i wykupu obligacji komunalnych. Za konieczne uznano także wzięcie pod uwagę przepisów regulujących publiczny obrót papierami wartościowymi, w sytuacji gdy rozważania dotyczą obligacji dopuszczonych do publicznego obrotu. Materiał normatywny, w przypadku obligacji komunalnych, oparty jest na wielostopniowym układzie ustaw, ponieważ oprócz wskazanej ustawy o obligacjach, podstawowe znaczenie, z punktu widzenia emisji obligacji komunalnych, będą miały także ustawy regulujące organizację i funkcjonowanie emitentów komunalnych. W wymienionych aktach normatywnych, poza przyznaniem zdolności do emisji obligacji komunalnych, zawarte są regulacje dotyczące zasad finansowania jednostek samorządowych oraz struktury organizacyjnej emitentów komunalnych, decydującej o właściwości podmiotowej i sposobie podejmowania uchwał o emisji obligacji oraz bezpośredniego zaciągania pożyczki obligacyjnej.
Oprócz materiału normatywnego w pracy wykorzystano także literaturę przedmiotu, odnoszącą się do problematyki papierów wartościowych i obligacji w ogólności, jak również literaturę związaną już ściśle z obligacjami komunalnymi, wyrażającą się głównie w opracowaniach artykułowych.
Autor
Kraków, w listopadzie 2002 r.
RozdziałIZagadnienia ogólne
1.Pojęcie obligacji jako papieru wartościowego
Pojęcie obligacji stanowi jej ustawowa definicja, zawarta w art. 4 ust. 1 ustawy z dnia 29 czerwca 1995 r. o obligacjach, zgodnie z którą obligacja jest papierem wartościowym emitowanym w serii, w którym emitent stwierdza, że jest dłużnikiem właściciela obligacji (obligatariusza) i zobowiązuje się wobec niego do spełnienia określonego świadczenia. Z powyższej definicji wynika, iż obligacje stanowią papiery wartościowe opiewające na wierzytelności, przy czym wystawiane mogą być jako papiery wartościowe na okaziciela bądź jako papiery wartościowe imienne.
Konsekwencję zdefiniowania obligacji jako szczególnego papieru wartościowego, występującego pod taką nazwą, stanowią jej określone cechy, wynikające z istoty samego papieru wartościowego. Stąd charakterystyka samych obligacji powinna zostać przeprowadzona z punktu widzenia pojęcia papieru wartościowego, jego powstania, rozporządzania tym papierem oraz wykonywania wynikających z niego uprawnień.
W prawie polskim brak jest ustawowej,...
Pełna treść dostępna po zalogowaniu do LEX