Bieniek Gerard, Rudnicki Stanisław, Nieruchomości. Problematyka prawna

Zagadnienia prawne nieruchomości stanowią wycinek ogólnej problematyki prawa rzeczowego w określonym systemie prawnym, obejmujący uregulowania dotyczące nieruchomości w aspekcie przedmiotowym i podmiotowym w kodeksie cywilnym i w pozakodeksowych przepisach administracyjnego prawa materialnego. Przedmiotem tej regulacji są przede wszystkim prawa podmiotowe obejmujące własność, wieczyste użytkowanie i rzeczowe prawa ograniczone, a także szeroko rozumiany obrót nieruchomościami. Na tym szerokim tle występuje wiele problemów wykładni prawa, nasuwających w procesie jego stosowania niezliczone wątpliwości, potęgowane przez liczne nowelizacje przepisów. Wymaga to niejednokrotnie żmudnego odtwarzania stanu prawnego konkretnych spraw i znajomości stanowiska judykatury oraz doktryny w określonej problematyce. Autorzy, którym znane są dobrze potrzeby praktyki, postanowili – w miarę swoich możliwości – zaspokoić te z nich, które wedle ich odczucia i znajomości rzeczy mają najbardziej istotne znaczenie. Celowi temu służyć ma niniejsze opracowanie, nawiązujące świadomie swoim tytułem i ogólną koncepcją układu materiału do pracy pt. „Problematyka prawna nieruchomości” autorstwa Marka Gintowta i Stanisława Rudnickiego, której ostatnie wydanie – nakładem Wydawnictwa Prawniczego – ukazało się w 1976 r. i było następnie przez pewien czas kontynuowane w formie kilku wkładek do „Palestry”. Zachowano układ hasłowy, dzielący omawiany materiał na grupy zagadnień będących szczególnym przedmiotem zainteresowania ze strony praktyki. Przy omawianiu poszczególnych grup tematycznych zamieszczono także system odesłań objętych innymi hasłami, przytaczając na końcu każdego opracowania podstawowe pozycje piśmiennictwa. Wykorzystano również – w możliwie najszerszym zakresie – orzecznictwo Sądu Najwyższego, Trybunału Konstytucyjnego i Naczelnego Sądu Administracyjnego.

Obecne trzecie wydanie uwzględnia zmiany stanu prawnego dotyczące zagadnień omówionych w poszczególnych hasłach. Obszerne nowelizacje ustaw spowodowały konieczność opracowania całkowicie lub w znacznych częściach na nowo hasła dotyczącego prawa pierwokupu, odkupu, wykupu i pierwszeństwa nabycia. W większości pozostałych haseł dokonano zmian przystosowujących dotychczasową treść do aktualnego stanu prawnego. Mając na względzie aktualne zainteresowania praktyki, dodano nowe hasło pt. „Roszczenia związane z nacjonalizacją nieruchomości”, obejmujące zagadnienie reformy rolnej, upaństwowienia podstawowych gałęzi gospodarki narodowej i przejęcie niektórych lasów. Ze względu na zakwestionowany przez Trybunał Konstytucyjny art. 179 k.c. jako niezgodny z Konstytucją hasło pt. „Zrzeczenie się własności nieruchomości i użytkowania wieczystego” rozszerzono o - przygotowany przez Komisję Kodyfikacyjną Prawa Cywilnego - projekt ustawy o zmianie niektórych przepisów, w tym art. 179 k.c.

Wydanie niniejsze obejmuje stan prawny na dzień 1 czerwca 2006 r.