Nowicki Paweł, Przeszło Ewa, Wolska Hanna, Nadzór i kontrola zamówień i koncesji in-house

Do 2017 r. problematyka zamówień i koncesji in-house w polskim systemie prawnym nie stanowiła płaszczyzny szczególnego zainteresowania ustawodawcy. Krajowa literatura przedmiotu koncertowała się głównie na dopuszczalności stosowania zamówień i koncesji wewnątrzorganizacyjnych, odnosząc się do wzorców ukształtowanych orzecznictwem Trybunału Sprawiedliwości. Dopiero proces implementacji dyrektyw Unii Europejskiej spowodował, że w polskim systemie zamówień publicznych pojawiły się rozwiązania dotyczące zamówień i koncesji in-house.

Zamówienia in-house, jako szczególna przesłanka dokonania zamówienia w trybie z wolnej ręki, zostały uregulowane w polskim porządku prawnym na podstawie nowelizacji z 2016 r. Podobnie, ustawą o umowie koncesji na roboty budowlane lub usługi, wprowadzone zostały umowy koncesje in-house, które mogą być zawierane z wyłączeniem procedury konkurencyjnej. Nie zostały one całkowicie wyłączone spod zakresu Prawa zamówień publicznych i ustawy o umowie koncesji na roboty budowlane lub usługi, tak jak w przypadku dyrektywy 2014/24/UE i dyrektywy 2014/23/UE.

Przyjęte rozwiązania w wyżej wymienionych ustawach wpływają na poszerzenie kręgu organów kontroli, które są zobowiązane do uczestniczenia w procesie udzielania zamówień i koncesji in-house. Oprócz organów uprawnionych do standardowej kontroli występujących w systemie zamówień publicznych prawodawca przyznał organowi nadzoru nad zamawiającym szczególne uprawnienia w przypadku powzięcia wątpliwości co do nieprawidłowości zastosowania procedury in-house.

Przedmiotem analizy podjętej w niniejszej monografii będzie przede wszystkim ustalenie kompetencji szczególnych organów uprawnionych do sprawowania nadzoru i kontroli nad zamówieniami i koncesjami in-house. W powyższym celu w pierwszej kolejności dokonano przeglądu literatury pozwalającej na wyjaśnienie pojęć systemu zamówień publicznych oraz kontroli i nadzoru w systemie zamówień publicznych. Należy przy tym zauważyć, że są to terminy powszechnie stosowane w doktrynie i orzecznictwie. Następnie przeprowadzono badania w zakresie zamówienia in-house w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości. W dalszej kolejności dokonano analizy zamówień in-house w Prawie zamówień publicznych, umów koncesji zawieranych w ramach in-house oraz kontroli i nadzoru nad tymi instytucjami.

Uwagi przedstawione w niniejszej pracy wyrażone zostały na tle stanu prawnego obowiązującego 15.11.2020 r. W monografii uwzględniono także przepisy Prawa zamówień publicznych z 2019 r., które wejdą w życie od 1.01.2021 r.