Wąsik Damian, Metodyka prowadzenia postępowania przygotowawczego w sprawach o błędy medyczne

Monografie
Opublikowano: WKP 2021
Rodzaj:  monografia
Autor monografii:

Metodyka prowadzenia postępowania przygotowawczego w sprawach o błędy medyczne

Autor fragmentu:

Wprowadzenie

Śledztwo mające za przedmiot błąd w sztuce lekarskiej, a w szerszym kontekście – błąd medyczny – należy do najbardziej skomplikowanych rodzajów postępowań, wymagających od prowadzącego je prokuratora nie tylko doskonałej znajomości przepisów prawa karnego i prawa ochrony zdrowia, ale również wiedzy w zakresie zasad udzielania świadczeń zdrowotnych przez personel medyczny. O szczególnym charakterze spraw dotyczących błędów medycznych przekonuje chociażby fakt utworzenia specjalnych wydziałów w prokuraturach regionalnych oraz przejęcia do prowadzenia części takich spraw przez prokuratury okręgowe. Zgodnie bowiem z § 27 ust. 2 rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z 7.04.2016 r. – Regulamin wewnętrznego urzędowania powszechnych jednostek organizacyjnych prokuratury (Dz.U. z 2017 r. poz. 1206 ze zm.) w prokuraturze regionalnej mogą być utworzone działy obejmujące zakresem swojej właściwości prowadzenie i nadzorowanie spraw dotyczących błędów medycznych, których skutkiem jest śmierć człowieka. Ponadto w myśl § 29 ust. 2 ww. Regulaminu w prokuraturze okręgowej mogą być utworzone działy obejmujące zakresem swojej właściwości prowadzenie i nadzorowanie spraw dotyczących błędów medycznych, których skutkiem jest ciężkie uszkodzenie ciała człowieka. Jeżeli jednak w ww. jednostkach prokuratur nie zostaną utworzone działy właściwe do spraw błędów medycznych, odpowiednio prokurator regionalny i prokurator okręgowy mogą powierzyć prowadzenie i nadzorowanie wskazanej kategorii spraw jednemu lub kilku prokuratorom.

Metodyka prowadzenia postępowania przygotowawczego w sprawach o błędy medyczne każdorazowo powinna być dostosowana do rodzaju prowadzonej sprawy. Niejednokrotnie zakres materiału dowodowego oraz dynamika i sposób jego gromadzenia są determinowane charakterem procedur leczniczych i uwarunkowaniami udzielania świadczeń zdrowotnych na przykład w obszarach położnictwa, stomatologii, anestezjologii i intensywnej terapii, chirurgii czy podstawowej opieki zdrowotnej. Niekiedy też materia ta krzyżuje się z działalnością o charakterze eksperymentalnym, na przykład w ramach prowadzonych w wielu podmiotach badań klinicznych produktów leczniczych czy wyrobów medycznych. Do tych okoliczności powinny być dostosowane czynności procesowe, w tym taktyka przesłuchania podejrzanego i świadków, zasięganie opinii biegłych czy zakres gromadzonej dokumentacji. Wypracowanie swoistej praktyki prowadzenia postępowania przygotowawczego w sprawach o błędy medyczne powinno być zatem punktem wyjścia do działań prokuratorskich w powyższej materii.

W niniejszym opracowaniu przedstawiono zwięźle zagadnienia terminologiczne dotyczące między innymi pojęć błędu medycznego i błędu w sztuce lekarskiej, błędu organizacyjnego podmiotu leczniczego czy niepowodzenia w leczeniu, zasygnalizowano najważniejsze problemy związane z kwalifikacją prawną czynów zabronionych traktowanych jako błędy medyczne, jak również przedstawiono założenia metodyki przesłuchania pokrzywdzonych, świadków i podejrzanych w tego typu sprawach. W aspekcie prawnodowodowym skoncentrowano się ponadto na prezentacji założeń czynności związanych z gromadzeniem dokumentacji medycznej, oględzin wyrobów medycznych i pomieszczeń szpitalnych, sądowo-lekarskiej sekcji zwłok, a także na kwestii tajemnicy zawodowej, do zachowania której zobowiązani są członkowie personelu medycznego. Ważnym problemem przedstawionym w monografii jest też specyfika opiniowania sądowo-lekarskiego. Publikacja zawiera ponadto wybór tez orzeczeń polskich sądów powszechnych i administracyjnych oraz Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w postępowaniach dotyczących błędów medycznych.

Układ opracowania i forma przedstawienia wybranej tematyki w założeniu powinny się przyczynić do efektywnego prowadzenia postępowań przygotowawczych w sprawach o błędy medyczne, a także podnieść jakość podejmowanych w ramach śledztwa kluczowych czynności dowodowych, zwłaszcza tak istotnych, jak formułowanie pytań zadawanych osobom przesłuchiwanym czy określenie granic zlecanej biegłym opinii sądowo-lekarskiej.

Publikacja adresowana jest przede wszystkim do organów zaangażowanych w prowadzenie postępowania przygotowawczego, to jest prokuratorów oraz funkcjonariuszy Policji, Żandarmerii Wojskowej itd. Niemniej jednak treść opracowania powinna zainteresować również przedstawicieli środowiska sędziowskiego z racji zastrzeżenia w ustawie karnej procesowej wykonywania wyłącznie przez sąd niektórych czynności w śledztwie czy dochodzeniu. Publikacja może okazać się przydatna również dla adwokatów i radców prawnych występujących w postępowaniu karnym w charakterze obrońców i pełnomocników. Tematyka poruszana w monografii może też zwrócić uwagę przedstawicieli środowisk medycznych występujących w sprawach o błędy medyczne w charakterze biegłych lub wykonujących obowiązki w postępowaniach dotyczących odpowiedzialności zawodowej, jak również członków wojewódzkich komisji do spraw orzekania o zdarzeniach medycznych.

Autor fragmentu:

RozdziałI
Błąd medyczny – zagadnienia terminologiczne

1.Błąd medyczny a błąd w sztuce lekarskiej

W piśmiennictwie prawnokarnym i prawnomedycznym brak jest jednolitej definicji i klasyfikacji błędu w sztuce medycznej. Charakterystyczne dla tego pojęcia jest tworzenie różnych konstrukcji i typów zaniedbań personelu lekarskiego, określanych jako zawinione i błędne, skutkujących w sferze prawnej odpowiedzialnością karną lub cywilną członków personelu medycznego, względnie – na gruncie cywilistycznym – solidarną odpowiedzialnością podmiotów leczniczych.

Na ogół termin „błąd w sztuce lekarskiej” albo „błąd lekarski” łączy się z niezastosowaniem się przez lekarza do przyjętych zasad wiedzy i sztuki lekarskiej. W doktrynie niekiedy błędnie używa się nazewnictwa „błąd w sztuce medycznej” lub „błąd wiedzy medycznej” jako alternatywy dla wyrażenia „błąd w sztuce lekarskiej” . Wymienione pojęcia są bowiem przedmiotowo najszersze, gdyż odnoszą się nie tylko do zaniedbań osób wykonujących zawody lekarza lub lekarza dentysty, ale również do zaniedbań pielęgniarek, położonych, fizjoterapeutów,...

Pełna treść dostępna po zalogowaniu do LEX