Mazowiecka Lidia (red.), Mediacja karna jako forma sprawiedliwości naprawczej

Mediacja doczekała się swojego święta, które od pięciu lat obchodzone jest w każdy trzeci czwartek października. Tymczasem w świetle tendencji odzwierciedlanych w danych statystycznych może się niedługo okazać, że łatwiej ogłosić Międzynarodowy Dzień Mediacji i zorganizować jej ogólnopolskie obchody niż przeprowadzić pojedynczą mediację. Zakrawa na pewien paradoks, że obchodzimy dzień tej szlachetnej instytucji w gronie prawników, a więc wśród tej grupy zawodowej, w której nie cieszy się ona specjalnym uznaniem.

Mediacja nie jest w Polsce instytucją nową. Funkcjonuje w polskim prawie formalnie od trzynastu lat, została bowiem przyjęta w kodyfikacji karnej, zarówno w kodeksie postępowania karnego, jak również w traktującym o niej pośrednio kodeksie karnym, już w 1997 roku. Jeśli zaś jej wiek datować od programów pilotażowych - to jest jeszcze starsza. Literatura mediacyjna dostępna w Polsce jest stosunkowo obszerna. Powstało na jej temat wiele opracowań artykułowych, prac zbiorowych i monografii . Dysponujemy tłumaczeniami podstawowych dzieł Nilsa Christie , Jima Consedina , Christophera W. Moora i in. Regularnie ukazuje się specjalistyczne czasopismo "Mediator". W Polsce działa wiele organizacji mediacyjnych. Mimo to, wiedza na temat mediacji w społeczeństwie nadal jest skąpa, fragmentaryczna, a jej obraz często zamazany. Co gorsza - mediacja nie rysuje się jasno w oczach prawników-profesjonalistów.

Termin "mediacja" wyjaśniany był już wielokrotnie. Nie ma więc potrzeby powtarzać całości ustaleń w tej materii. Należy jednak zwrócić uwagę na dwie kluczowe kwestie i zadać jedno podstawowe pytanie.

Po pierwsze, należy krytycznie odnieść się do definicji mediacji.

Po drugie, należy pokazać ją na szerszym tle sprawiedliwości naprawczej, rozumianej jako nowa filozofia i metoda podejścia do problemów związanych z przestępstwem.

Pytanie jakie należy sobie zadać brzmi: czy mediacja w Polsce jest potrzebna?