Sygit Bogusław, Wąsik Damian, Leksykon prawa medycznego

Obserwowany w ostatnich latach rozwój nauk medycznych i permanentny postęp procesów diagnostycznego i terapeutycznego, w tym zwłaszcza rozwój nowoczesnych technologii medycznych, nie jest obojętny dla kształtowania się porządku prawnego. Medycyna i nauki pokrewne znajdują aktualnie zastosowanie na wielu płaszczyznach życia społecznego i gospodarczego państwa. Trudno wyobrazić sobie przebieg procesu legislacyjnego w wielu sprawach bez uwzględnienia specyfiki prowadzenia działalności medycznej. Z tych przyczyn prawo medyczne, aspirujące do miana odrębnej, samodzielnej gałęzi nauk prawnych, musi mieć charakter interdyscyplinarny i korzystać z wielu dziedzin o ugruntowanej przez lata pozycji, takich jak prawo karne, prawo cywilne, prawo administracyjne, prawo gospodarcze czy prawo finansowe. Okoliczność ta znajduje odzwierciedlenie w treści niniejszego Leksykonu.

Ideą leksykonu jako pozycji piśmienniczej jest hasłowe, uporządkowane przedstawienie najważniejszych zagadnień z danej dziedziny w sposób pośredni między definicją określonego terminu a syntetycznym opisem zjawiska, z którym się on wiąże. W Leksykonie uwzględniono powyższe założenie, starając się w znakomitej większości zaprezentować nie tylko znaczenie określonego pojęcia, ale zwrócić uwagę Czytelnika również na najważniejsze aspekty zagadnienia. Zdając sobie sprawę z pewnej formy subiektywizmu właściwego konstruowaniu definicji w doktrynie prawa, w przypadkach, w których określony termin zdefiniowany jest legalnie i posiada swoje ustawowe znaczenie, nie ingerowano w treść definicji. Niemniej jednak, jak wcześniej wspomniano, hasło to odpowiednio rozbudowywano, wskazując na najistotniejsze kwestie z nim związane, w szczególności budzące wątpliwości w praktyce orzeczniczej sądów lub dyskusje w literaturze przedmiotu.

Wyboru haseł dokonano z uwzględnieniem wskazanej wcześniej wielowymiarowości prawa medycznego, stanowiącego fundament szerszej gałęzi prawa ochrony zdrowia. Z tych względów nie można było pominąć w Leksykonie problemów takich jak: funkcjonowanie administracji ochrony zdrowia, prowadzenie działalności leczniczej, obrót gospodarczy wyrobami medycznymi i produktami leczniczymi, finansowanie świadczeń opieki zdrowotnej, zasady wykonywania zawodów medycznych, realizacja i ochrona praw pacjenta czy odpowiedzialność karna za przestępstwa przeciwko życiu i zdrowiu związane z udzielaniem lub zaniechaniem pomocy medycznej. W Leksykonie zawarto zatem hasła wchodzące w obręb prawa karnego (np. eutanazja, sterylizacja, ekshumacja, mors in tabula, oględziny czy zakaz wykonywania zawodu), prawa cywilnego (np. błąd medyczny, odszkodowanie i zadośćuczynienie, szkoda prenatalna czy zgoda na leczenie), prawa administracyjnego (np. akt zgonu, kontrola podmiotu leczniczego czy finansowanie świadczeń opieki zdrowotnej), prawa gospodarczego (np. reklama produktu leczniczego i apteki czy działalność lecznicza), prawa farmaceutycznego (np. apteka i produkt leczniczy), prawa pracy (np. dyżur, lekarz, pielęgniarka, położna, fizjoterapeuta czy niezdolność do pracy), zabezpieczenia społecznego (np. niepełnosprawność, rehabilitacja osób niepełnosprawnych, ubezpieczenie zdrowotne), ale również terminy właściwe medycynie sądowej i innym dyscyplinom nauk medycznych czy nauk pokrewnych (np. cesarskie cięcie, anestezjologia i intensywna terapia, znieczulenie, śmierć gwałtowna, DNA, samobójstwo czy oznaczanie płci). Istotną zaletą Leksykonu, obok zachowania interdyscyplinarności prawa medycznego sensu largo, jest umieszczenie przy zdecydowanej większości haseł wykazów odpowiednio wyselekcjonowanych i proponowanych przez autorów pozycji piśmienniczych oraz orzeczeń sądów powszechnych i administracyjnych, do których Czytelnik może sięgnąć w celu uzupełnienia wiadomości na interesujący temat, gdyby Leksykon ciekawości tej nie zaspokoił. Taka forma opracowania haseł, w ocenie autorów, zdecydowanie ułatwi Czytelnikowi poszukiwanie rozwiązania określonych problemów prawnomedycznych.

Autorzy głęboko wierzą, iż Leksykon stanowić będzie ważną pozycję piśmienniczą w księgozbiorach i biblioteczkach osób interesujących się problemami prawa medycznego i prawa ochrony zdrowia, praktyków zawodów prawniczych i medycznych, a także studentów kierunków prawniczych, medycznych i nauk o zdrowiu, którzy mogą z powodzeniem korzystać z Leksykonu jako z dodatkowego materiału dydaktycznego systematyzującego wiedzę z zakresu prawa medycznego.

W opracowaniu uwzględniono stan prawny na dzień 1.03.2017 r.