Kundera Jarosław, Szmyt Władysław, Leksykon polityki regionalnej Unii Europejskiej

Leksykon polityki regionalnej Unii Europejskiej powstał w odpowiedzi na rosnący popyt na wiedzę w zakresie europejskiej integracji gospodarczej, ale nie wiedzę ogólną, lecz dotyczącą szczegółowych obszarów działań wspólnotowych. Jednym z takich obszarów i zarazem celów Wspólnoty Europejskiej jest zmniejszanie dysproporcji ekonomicznych między różnymi regionami. W związku z prowadzonymi w ramach wspólnotowej polityki regionalnej (polityki spójności) działaniami wspierającymi - za pomocą środków finansowych - procesy zmniejszania różnic ekonomicznych w Unii Europejskiej, istnieje bogata aparatura pojęciowa i słownictwo w tym zakresie. Wciąż pojawiają się też nowe określenia i pojęcia oraz nowe instytucje i coraz bardziej skomplikowane procedury. Przy tym nawet specjaliści nie zawsze potrafią jednoznacznie je interpretować, stosować lub po prostu tłumaczyć z żargonu na prosty język, zrozumiały dla każdego. Stąd potrzeba powstania słownika zwierającego większość specjalistycznych pojęć związanych z problematyką regionalną (spójnościową) Unii Europejskiej.

Leksykon nie należy do grupy słowników obejmujących wiele obszarów problemowych, w których konieczne jest pogrupowanie tych obszarów w celu zapewnienia wygody czytelnikowi oraz uniknięcia chaosu informacyjnego. Leksykon ten, mimo szerokiego kręgu odbiorców i przystępnego, zrozumiałego dla niespecjalistów języka, jest publikacją specjalistyczną. Ukazuje się on w okresie szczególnym dla wspólnotowej polityki regionalnej (polityki spójności). Rozszerzenie Unii Europejskiej w 2004 roku do 25 krajów członkowskich (UE-25) i przyjęcie kolejnych dwóch krajów w 2007 roku (UE-27) spowodowało konieczność zmian w dotychczasowym postrzeganiu Unii Europejskiej jako grupy krajów w miarę jednolitych ekonomicznie w porównaniu z resztą Europy. Większość nowych krajów członkowskich to kraje wyraźnie odstające, nie tylko zresztą pod względem ekonomicznym, od standardów i poziomu rozwoju krajów UE-15. Relatywnie krótki dla nowych krajów członkowskich okres programowania pomocy strukturalnej 2004-2006 kraje te wykorzystały z sukcesem, rozpoczynając długi proces likwidacji olbrzymiej luki rozwojowej między nimi a wysoko rozwiniętą Piętnastką i absorbując niemal całość preliminowanych w budżecie Unii Europejskiej środków finansowych za pośrednictwem funduszy strukturalnych, Inicjatyw Wspólnotowych, Funduszu Spójności i innych instrumentów polityki spójności. Zgodnie z unijnymi zasadami dystrybucji środków pomocowych i finansowania projektów europejskich proces wykorzystywania tych środków trwa do końca 2008 roku. Dlatego też - mimo że tzw. perspektywa finansowa polityki spójności na lata 2000-2006 zakończyła się 31 grudnia 2006 roku, a od 1 stycznia 2007 roku rozpoczął się nowy okres programowania 2007-2013 - należy traktować politykę regionalną (politykę spójności) jako proces ciągły. A zatem zakres tematyczny i definicyjny Leksykonu obejmuje zarówno pojęcia, narzędzia i instytucje stosowane w perspektywie finansowej 2000-2006, jak i te, których ważność nie wygasła po 31 grudnia 2006, oraz te, które zaczęły obowiązywać od 1 stycznia 2007 roku, a więc najbardziej aktualne, w chwili oddawania Leksykonu do druku jeszcze niesprawdzone w praktyce. W ten sposób powinna zostać zapewniona podstawowa cecha leksykonu: aktualność haseł w powiązaniu z ciągłością. Wiąże się to z poruszonym wcześniej problemem ciągłości polityki spójności Unii Europejskiej. Ze względu na znaczenie instrumentów pomocowych i środków finansowych z budżetu Unii Europejskiej dla Polski, w wielu miejscach w Leksykonie znajdują się odniesienia do rozwiązań, realiów i uwarunkowań polskich podmiotów i instytucji wdrażających i korzystających z unijnych funduszy pomocowych (warunki polskiej strategii spójności zawarte w Narodowych Strategicznych Ramach Odniesienia na lata 2007-2013 zostały wynegocjowane i zatwierdzone przez Komisję Europejską).

W pierwszej części znajdują się hasła problemowe obejmujące zakres tematyczny Leksykonu, w drugiej zaś zamieszczono teksty najważniejszych aktów normatywnych prawa wspólnotowego, regulujących ogólne i szczegółowe zasady funkcjonowania Europejskiego Funduszu Rozwoju Regionalnego, Europejskiego Funduszu Społecznego oraz Funduszu Spójności w latach 2007-2013.

Leksykon jest przeznaczony dla czytelników zainteresowanych procesami integracji gospodarczej, a szczególnie dla:

Jarosław Kundera, Władysław Szmyt