Doliwa Adam (red.), Kijowski Dariusz Ryszard (red.), Prutis Stanisław (red.), Suwaj Patrycja Joanna (red.), Kryzys prawa administracyjnego? Tom III: Wypieranie prawa administracyjnego przez prawo cywilne

Propozycja organizatorów Zjazdu Katedr Prawa i Postępowania Administracyjnego, aby w ramach dyskusji nad (opatrzonym znakiem zapytania) kryzysem prawa administracyjnego w administracji publicznej wyodrębnić płaszczyznę zatytułowaną: „Wypieranie prawa administracyjnego przez prawo cywilne”, powinna zostać uznana za trafną, skoro dwudziestu Autorów zabrało już głos w tej sprawie, przygotowując opracowania publikowane w niniejszym tomie.

Zaprezentowane artykuły i rozprawy wykraczają poza klasycznie ujmowane „wypieranie prawa administracyjnego”, rozumiane jako bezpośrednie zastępowanie przez metodę cywilnoprawną administracyjnej metody regulacji prawnej stosunków społecznych. Autorzy opracowań przedstawiają różnorodne formy relacji zachodzących pomiędzy prawem cywilnym a prawem administracyjnym. Zauważają i analizują nie tylko konkurencyjność, ale i komplementarność metod cywilnoprawnej i administracyjnoprawnej; zjawisko to określają w swych opracowaniach jako „wzajemne zbliżenie i przenikanie się obu metod”, „rozwiązania hybrydowe” czy też „konwergencję metod regulacji prawnej”.

Dobrze się składa, że publikowane opracowania prezentują interesujące zróżnicowanie podejść badaczy do problemu wzajemnych relacji pomiędzy prawem administracyjnym a prawem cywilnym. W gronie Autorów znaleźli się tacy, którzy podejmują problem na płaszczyźnie teoretycznej, zabierając głos w dyskusji na temat kryteriów delimitacji obszaru danej metody regulacji prawnej. Znakomita większość opracowań dotyczy płaszczyzny normatywnej, sfery obowiązującej regulacji prawnej, i to zarówno dziedziny prawa materialnego, jak i dziedziny postępowania administracyjnego.

W płaszczyźnie prawa materialnego prezentowane opracowania dotyczą wielu zróżnicowanych przedmiotowo regulacji ustawowych; największym zainteresowaniem Autorów cieszą się: sfera ochrony środowiska, prawo budowlane, gospodarka nieruchomościami, prawo wodne, a także sfera wsparcia rozwoju obszarów wiejskich ze środków Unii Europejskiej. Egzemplifikacja badanych relacji ma miejsce także na przykładzie konkretnych instytucji prawnych, takich jak: koncesja a umowa koncesji, umowa o świadczenie usług telekomunikacyjnych, granice pasa drogowego czy kwestia „dziedziczenia” uprawnień administracyjnych.

Różnorodny ogląd zjawiska określonego tytułem niniejszego tomu, prowadzony w płaszczyźnie doktrynalnej oraz normatywnej, materialnoprawnej i proceduralnej, dostarcza bogatego materiału do dyskusji na temat wypierania prawa administracyjnego przez prawo cywilne. Wnioski administratywistów co do wzajemnych relacji obu gałęzi prawa powinny być przedmiotem dalszych dyskusji, w tym zwłaszcza z udziałem cywilistów.

Adam Doliwa

Stanisław Prutis

Celem niniejszego artykułu jest analiza wybranych cywilnoprawnych instrumentów ochrony środowiska i weryfikacja, czy instrumenty te są wystarczające do realizacji roszczeń chroniących indywidualne interesy uczestników obrotu prawnego, w tym także roszczeń odszkodowawczych. Środowisko należy bowiem postrzegać z jednej strony jako dobro wspólne, z drugiej zaś jako dobro poszczególnych podmiotów z niego korzystających. Prawo cywilne odgrywa znaczną rolę w regulacjach dotyczących ochrony jednostki, a także odpowiedzialności cywilnej za szkodę w środowisku. Poruszany temat jest szczególnie istotny w obliczu rzeczywistego, pogłębiającego się wpływu prawa cywilnego na prawo administracyjne, w tym w szczególności na prawo ochrony środowiska. Przedstawi to poniekąd problematykę rozgraniczenia prawa administracyjnego, a w konsekwencji także częstokroć przywoływanego w doktrynie kryzysu tego prawa.