Bartosiewicz Adam, Komornik a podatek VAT

Taki pogląd wyrażono w piśmie Ministerstwo Finansów z dnia 30 lipca 2004 r., nr PP10-812/04MR/1556PP (Dz. Urz. MF Nr 10, poz. 93), w którym stwierdzono m.in.: "A zatem komornicy sądowi w zakresie, w jakim stosując środki przymusu zastrzeżone dla władzy publicznej, wykonują władztwo publiczne wynikające z funkcji organu egzekucyjnego, są uznawani za organ władzy publicznej i tym samym są objęci regulacją art. 15 ust. 6 ustawy z 11 marca 2004 r. Natomiast czynności wykonywane przez komorników sądowych w pozostałym zakresie podlegają opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług według zasad ogólnych".

Takie podejście budziło pewne wątpliwości w kontekście orzecznictwa Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. W wyroku z dnia 26 marca 1987 r. w sprawie 235/85 Komisja v. Holandia Trybunał przyznał rację Komisji i stwierdził, że przez wyłączenie z systemu VAT usług urzędowych wykonywanych przez komorników (a także przez notariuszy) Holandia nie dopełniła swoich zobowiązań w zakresie wprowadzenia jednolitego systemu podatku od wartości dodanej, zgodnego z unijnymi dyrektywami.

Z kolei w sprawie C-456/07Karol Mihal v. Danovy Urad Kosice V Trybunał Sprawiedliwości w postanowieniu z dnia 21 maja 2008 r., stwierdził, że: "Działalność wykonywana przez jednostkę, taka jak działalność komornika sądowego, nie jest zwolniona z podatku od wartości dodanej z tego tylko powodu, że polega ona na dokonywaniu aktów należących do prerogatyw władzy publicznej. Gdyby nawet w ramach wykonywania jego funkcji, komornik sądowy dokonywał takich aktów, to w rozumieniu przepisów, takich jak te w sprawie przed sądem krajowym, wykonuje on działalność nie w formie podmiotu prawa publicznego, jako że nie jest włączony w strukturę administracji publicznej, lecz w formie samodzielnej działalności gospodarczej, wykonywanej w ramach wolnego zawodu, a w związku z tym nie przysługuje mu wyłączenie z VAT".

Oczywiście orzeczeń tych nie można przekładać wprost na przypadek Polski, bez uwzględnienia odmienności stanu prawnego dotyczącego czynności wykonywanych przez komorników sądowych, ich statusu, zakresu odpowiedzialności itd.

Niemniej jednak można przypuszczać, że to właśnie orzecznictwo TSUE stało się powodem wydania przez Ministra Finansów nowej interpretacji ogólnej dotyczącej sytuacji komorników jako podatników podatku od towarów i usług.

W interpretacji z dnia 9 czerwca 2015 r., nr PT1.050.1.2015.LJU.19, Minister Finansów uznał, że "wykonywane przez komorników czynności należy uznać za podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług świadczenie usług, za wynagrodzeniem. Jednocześnie do tych czynności nie ma zastosowania wyłączenie, o którym mowa w art. 15 ust. 6 ustawy o VAT, a zatem podlegają one opodatkowaniu na zasadach ogólnych. Mając na uwadze powyższe, należy stwierdzić, że wyjaśnienia zawarte w interpretacji ogólnej Ministra Finansów z dnia 30 lipca 2004 r., nr PP10-812-802/04/MR/1556PP (Dz. Urz. Ministra Finansów z 10 sierpnia 2004 r., Nr 10, poz. 93), są nieaktualne".

Organy podatkowe będą uważać zatem, że komornicy są - w zakresie czynności, za które pobierają opłaty egzekucyjne oraz w związku z którymi pobierają zaliczki na poczet zwrotu wydatków - podatnikami podatku od towarów i usług i powinni spełniać obowiązki przewidziane u.p.t.u. od dnia 1 października 2014 r. Wyznaczenie tej właśnie daty ma związek z przepisami ustawy z dnia 29 sierpnia 1997 r. - Ordynacja podatkowa (tekst jedn.: Dz. U. z 2015 r. poz. 613), dotyczącymi interpretacji podatkowych i ich mocy ochronnej skutkującej zwolnieniem od podatku (ponieważ nowa interpretacja ogólna została opublikowana w publikatorze urzędowym w trakcie III kwartału, to dotychczasowa interpretacja chroni podatników, tj. komorników nierozliczających dotychczas podatku - właśnie do końca III kwartału).

Od dnia 1 października 2015 r. komornicy sądowi stanęli zatem przed zupełnie nowym wyzwaniem - próbą wkomponowania VAT w swoją działalność. Z uwagi na specyfikę ich czynności problemów powstaje tutaj co niemiara, by wymienić choćby najważniejsze:

Na te problemy oraz inne zagadnienia związane z rozliczaniem VAT stara się udzielić odpowiedzi autor niniejszej publikacji, który wyraża nadzieję, że będzie ona pomocą dla komorników, zwłaszcza na początku ich zmagań z VAT.