Kachniarz Marian, Komercjalizacja samodzielnego publicznego zakładu opieki zdrowotnej

Prezentowana książka jest analizą polskiego systemu ochrony zdrowia w latach 1990-2008, przeprowadzoną w specyficzny sposób, przez pryzmat mikroekonomiczny, z pozycji problemów samodzielnego publicznego zakładu opieki zdrowotnej. Zazwyczaj tego typu publikacje dotyczą jedynie płaszczyzny makroekonomicznej, gdzie zagadnienia pojedynczych jednostek schodzą na plan dalszy.

O sposobie postrzegania wielu prezentowanych tu problemów zadecydowało ośmioletnie doświadczenie kierowania samorządem powiatowym i zaangażowanie w procesy przekształceń nie tylko na poziomie lokalnym, ale także na szczeblu regionalnym i krajowym.

Autor skupia się przede wszystkim na tezie, że obecna konstrukcja formalnoprawna sp zoz jest obarczona wieloma wadami. Teza ta stawiana była także w wielu opracowaniach eksperckich wykonywanych w ramach analiz monitorujących skutki zasadniczych zmian systemowych wdrożonych w 1999 r. Jednak pomimo krytyki, korekty systemu, jakie były dokonywane po wdrożeniu reformy, nie dotyczyły tego właśnie zagadnienia. W efekcie z jednej strony toczą się dyskusje nad zaproponowanymi przez obecny rząd zmianami (w książce uwzględniono projekty ustaw przygotowane przez gabinet minister E. Kopacz), z drugiej zaś wiele sp zoz, nie mogąc doczekać się rozwiązań systemowych, podejmuje trud zmian formalnych w obecnie obowiązującym systemie prawnym.

Celem książki jest identyfikacja niezbędnych warunków skutecznej komercjalizacji sp zoz. Analiza tych uwarunkowań dokonana została na tle problemów i dysfunkcji, jakie trapią cały system ochrony zdrowia. Główną perspektywą badawczą jest pojedyncza jednostka, jednak z szerokim uwzględnieniem uwarunkowań zewnętrznych, zarówno lokalnych, jak i ogólnopolskich.

Układ treści został zaprojektowany w taki sposób, by charakteryzować główne problemy przekształceń w jednostkach ochrony zdrowia, z którymi przyjdzie się zetknąć zarządzającym, niezależnie od tego, czy owe regulacje zostaną wdrożone czy też nie.

Książka składa się z dziesięciu rozdziałów, z których trzy pierwsze poświęcono uwarunkowaniom zewnętrznym przekształceń w służbie zdrowia, siedem kolejnych zaś - analizie praktycznych aspektów przekształceń na poziomie jednostki.

W rozdziale pierwszym omówione zostały uwarunkowania makroekonomiczne związane z reformami wraz ze zdefiniowaniem głównych systemowych dysfunkcji. Rozdział drugi poświęcono charakterystyce formuły prawnej sp zoz i wynikających z niej zależności wobec organu założycielskiego. W trzecim rozdziale przedstawiono ewolucję nastrojów i poglądów dotyczących konieczności zmian w systemie. Analizy tej dokonano na trzech poziomach - krajowym, regionalnym oraz lokalnym. Szczególne miejsce poświęcono praktyce funkcjonowania samodzielnych publicznych zakładów opieki zdrowotnej po reformie w 1999 r. - temu zagadnieniu dedykowany jest rozdział czwarty. Rozdział piąty identyfikuje kluczowe elementy mające wpływ na skuteczność całego procesu zmian, których możliwe scenariusze określono w kolejnym, szóstym rozdziale. Rozdział siódmy, zarysowujący rozwiązania kluczowych problemów, jest przeglądem możliwych rodzajów rozwiązań ze szczególnym uwzględnieniem tych, które zostały zweryfikowane w praktyce. W rozdziale ósmym omówiono podstawowe problemy, z jakimi przychodzi się zmagać nowym, przekształconym jednostkom. Rozdział dziewiąty poświęcony został likwidacji sp zoz, czyli procedurom porządkowania spraw majątkowych i formalnoprawnych. Ostatni, dziesiąty rozdział, opisuje proces zagospodarowania długu po zlikwidowanych jednostkach.

W pracy dokonano analizy materiałów źródłowych zawartych w pozycjach naukowych i popularnonaukowych. Ze względu na formalny charakter przekształceń dywagacje te oparto na analizie konkretnych regulacji prawnych. W pracy korzystano m.in. z informacji zgromadzonych w Rejestrze Zakładów Opieki Zdrowotnej (RZOZ), rejestrach sądowych oraz danych Ministerstwa Zdrowia. Wiele informacji zebrano w trakcie badań podstawowych wykonywanych bezpośrednio w jednostkach.

Lektura książki stwarza podstawę do podjęcia decyzji, które z możliwych rozwiązań najlepiej zastosować w konkretnym indywidualnym przypadku. Autor zwraca uwagę na duże zróżnicowanie sytuacji w sektorze, co warunkuje konieczność jednostkowych analiz i wynikających z nich sposobów rozwiązania problemów.

W konkluzji można stwierdzić, że książka usiłuje odpowiedzieć na poniższe pytania:

Lektura tej książki może zarówno uzupełnić dotychczasową wiedzę, jak i dostarczyć wielu doświadczeń w celu samodzielnego rozwiązywania powyższych problemów.