Kamińska Irena, Matarewicz Jacek, Rozbicka-Ostrowska Mirosława, Komentarz do spraw administracyjnych. Wybrane zagadnienia

Prawo administracyjne jest dziedziną prawa bardzo obszerną, zarówno co do ilości regulujących tę dziedzinę aktów prawnych, jak i zakresów przedmiotowych, których prawo to dotyczy. W dodatku jest to prawo, które najczęściej podlega ciągłym zmianom, nie zawsze poprawiającym komfort jego stosowania i rozumienia. W powszechnym odczuciu nie musi ono dotykać przeciętnego obywatela, jest prawem urzędniczym, stosowanym przez organy władzy publicznej. Jednak przekonanie to jest nieprawdziwe, ponieważ każdy z nas może zostać poddany działaniu tego prawa i sprawdzić, jak jest ono stosowane w praktyce. Wszyscy płacimy podatki. W ramach dostępu do informacji publicznej mamy prawo dowiedzieć się, czy organy władzy publicznej działają zgodnie z zasadami obowiązującymi w państwie prawa. Możemy również potrzebować pomocy z powodu trudnej sytuacji życiowej czy też złego stanu zdrowia.

W przedstawionym do Państwa dyspozycji komentarzu do wybranych zagadnień prawa administracyjnego staraliśmy się przedstawić najistotniejsze problemy tylko niektórych uregulowań z zakresu prawa administracyjnego.

W części podatkowej niniejszej publikacji zostały omówione najważniejsze w codziennej pracy doradcy podatkowego zagadnienia proceduralne związane ze zwrotem VAT, uzyskaniem interpretacji indywidualnej, stwierdzeniem i zwrotem nadpłaty podatku, domiarem podatku oraz odpowiedzialnością członków zarządu za zaległości podatkowe spółki. Z uwagi na praktyczne podejście do wspomnianych problemów autor skoncentrował się na błędach najczęściej popełnianych zarówno przez pełnomocników, jak i przez urzędników skarbowych. Omówił termin i tryb zaskarżania poszczególnych rozstrzygnięć procesowych mających znaczenie dla podatników.

Ustawa o dostępie do informacji publicznej uchwalona została 6 września 2001 r., realizując wynikającą z art. 61 Konstytucji RP zasadę prawa obywateli do uzyskiwania informacji o działalności organów władzy publicznej i podmiotów wykonujących zadania publiczne. Stała się ważnym elementem sprzyjającym umacnianiu demokracji i budowaniu społeczeństwa obywatelskiego. Jednak realizacja postanowień ustawy budzi szereg wątpliwości interpretacyjnych, a wielu pojęciom ustawowym nadało kształt dopiero orzecznictwo sądów administracyjnych. Prawo do informacji publicznej jest we współczesnym świecie jednym z najważniejszych praw obywatela. Staraliśmy się, aby to opracowanie umożliwiło wnioskodawcom jego najpełniejszą realizację, a adresatom wniosków ułatwiło wypełnianie obowiązków informacyjnych nałożonych ustawą o dostępie do informacji publicznej.

Prawo do świadczeń rodzinnych i opiekuńczych ma swoje źródło w Konstytucji RP, która w art. 71 stanowi, że Rzeczypospolita Polska w swojej polityce społecznej i gospodarczej uwzględnia dobro rodziny. Jednak norma ta nie oznacza, że Konstytucja zwalnia rodziny z odpowiedzialności za samych siebie. Państwo udziela pomocy dopiero wówczas, gdy rodzina sama nie jest w stanie zapewnić sobie środków na utrzymanie. Realizację praw gwarantowanych przez Konstytucję zapewnia ustawa o świadczeniach rodzinnych z dnia 28 listopada 2003 r., określająca warunki nabywania prawa do świadczeń rodzinnych i opiekuńczych oraz zasady ustalania, przyznawania i wypłacania tych świadczeń. Przepisy tej ustawy są źródłem wielu wątpliwości interpretacyjnych i wielokrotnie były przedmiotem orzekania przez Trybunał Konstytucyjny. W przedstawionym czytelnikom komentarzu podjęliśmy próbę wyjaśnienia niektórych z nich i wskazania na praktykę orzeczniczą sądów administracyjnych.

Dodatek mieszkaniowy jest świadczeniem publicznoprawnym, które z jednej strony ma zapewnić osobom i rodzinom w trudnych sytuacjach życiowych możliwość korzystania z lokalu mieszkalnego, z drugiej ułatwia właścicielom lokali utrzymanie substancji mieszkaniowej w niepogorszonym stanie poprzez zapewnienie otrzymywania świadczeń związanych z wynajmem. Ustawa o dodatkach mieszkaniowych z dnia 21 czerwca 2001 r., podobnie jak wskazane wcześniej ustawy, rodzi wiele wątpliwości interpretacyjnych, które rozwiązywał zarówno Trybunał Konstytucyjny, jak i Naczelny Sąd Administracyjny. Celem tej części komentarza, która poświęcona jest dodatkowi mieszkaniowemu, jest zasygnalizowanie i próba wyjaśnienia problemów i wątpliwości, jakie pojawiają się przy stosowaniu przepisów tej ustawy.

Mamy nadzieję, że przedstawiony Państwu komentarz przyda się nie tylko praktykom, zawodowo posługującym się omawianymi przepisami. Chcielibyśmy, aby opracowanie to było pomocne każdemu, kto będzie chciał skorzystać z któregoś z obywatelskich praw opisanych w tej publikacji.