Ciepła Helena, Pawelczyk Zofia, Hipoteka po nowelizacji w systemie wieczystoksięgowym.
Hipoteka po nowelizacji w systemie wieczystoksięgowym.
Wstęp
W dniu 26 czerwca 2009 r. została uchwalona ustawa o zmianie ustawy o księgach wieczystych i hipotece, weszła ona w życie z dniem 20 lutego 2011 r. (Dz. U. Nr 131, poz. 1075). Nowelizacja ta wprowadziła zasadniczą przebudowę hipoteki w prawie polskim. Celem noweli było dostosowanie instytucji hipoteki do aktualnych warunków rynkowych, jednoznaczne uregulowanie zagadnień, które zarówno w doktrynie, jak i w orzecznictwie wywoływały wątpliwości, oraz skorelowanie przepisów materialnoprawnych i procesowych z przepisami normującymi hipotekę, tak aby skuteczniej zabezpieczała wierzytelności pieniężne. Najważniejsze zmiany polegają na zniesieniu podziału hipoteki na zwykłą i kaucyjną oraz na wprowadzeniu jednego rodzaju hipoteki opartego na konstrukcji dotychczasowej hipoteki kaucyjnej. Nowością legislacyjną jest wprowadzenie instytucji nadzabezpieczenia, administratora hipoteki oraz prawa do rozporządzania opróżnionym miejscem hipotecznym przy jednoczesnej likwidacji zasady posuwania się hipotek.
Ustawa nowelizująca zawiera luki w unormowaniach niektórych kwestii, część przepisów zaś budzi wątpliwości co do ich zgodności z przepisami prawa powszechnie obowiązującego, a nawet z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. Nr 78, poz. 483 z późn. zm.). Wystarczy wskazać wyrok TK z dnia 10 lipca 2012 r., P 15/12 (Dz. U. z 2012 r. poz. 827), w którym stwierdził: "Art. 76 ust. 1 zdanie drugie ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (Dz. U. z 2001 r. Nr 124, poz. 1361 i Nr 125, poz. 1368, z 2002 r. Nr 169, poz. 1387, z 2003 r. Nr 42, poz. 363, z 2004 r. Nr 172, poz. 1804, z 2008 r. Nr 116, poz. 731, z 2009 r. Nr 131, poz. 1075 oraz z 2011 r. Nr 230, poz. 1370) jest niezgodny z art. 64 ust. 1 i 3 w związku z art. 31 ust. 3 i art. 21 ust. 1 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej oraz jest zgodny z art. 64 ust. 2 w związku z art. 32 ust. 1 Konstytucji".
Celem niniejszego opracowania jest przedstawienie i wyjaśnienie problemów prawnych, jakie zgłaszali uczestnicy organizowanych szkoleń z zakresu ksiąg wieczystych i hipoteki po zmianach wprowadzonych powołaną nowelą.
Z uwagi na stosunkowo krótki okres obowiązywania nowej hipoteki nie można szeroko zaprezentować praktyki sądowej, zwłaszcza orzeczniczej.
Aby opracowanie było jak najbardziej przydatne, przyjęto formułę pytań i odpowiedzi.
1.Czy po nowelizacji dokonanej ustawą z dnia 26 czerwca 2009 r. jednostronne oświadczenie właściciela nieruchomości, złożone w formie aktu notarialnego, stanowi wystarczającą podstawę do dokonania wpisu hipoteki, czy też konieczne jest dołączenie do wniosku zgody wierzyciela?
Na pytanie to należy odpowiedzieć w ten sposób, że złożone w formie aktu notarialnego oświadczenie właściciela (lub innego uprawnionego podmiotu) o ustanowieniu hipoteki jest samodzielną i wystarczającą podstawą wpisu. Oznacza to, iż nie jest konieczne dołączenie do wniosku zgody wierzyciela i sąd nie uzależnia dokonania wpisu od przedstawienia tej zgody.
Podstawę do udzielenia takiej odpowiedzi stanowi art. 32 u.k.w.h., z którego jednoznacznie wynika, że podstawą wpisu ograniczonego prawa rzeczowego do księgi wieczystej jest dokument, który obejmuje oświadczenie właściciela o ustanowieniu tego prawa. Hipoteka jest jednym z tych praw (art. 244 § 2 k.c.). Do powstania hipoteki umownej niezbędne jest spełnienie dwóch przesłanek. Pierwsza dotyczy formy wymaganej do ustanowienia hipoteki i wynika z art. 245 § 2k.c., według którego do powstania ograniczonego prawa rzeczowego na nieruchomości konieczne jest złożenie przez podmiot obciążający nieruchomość takim prawem stosownego oświadczenia w...
Pełna treść dostępna po zalogowaniu do LEX