Mozgawa Marek (red.), Groźba w prawie karnym

Pojęcie groźby zajmuje istotne miejsce w prawie karnym. Stanowi ona element kilku grup problemów, z którymi od lat borykają się polska doktryna i judykatura. Jest zagadnieniem występującym zarówno w części ogólnej Kodeksu karnego (tzw. groźba bezprawna – art. 115 k.k.), jak i szczególnej, gdzie z jednej strony stanowi samoistne przestępstwo stypizowane w art 190 k.k. (groźba karalna), a z drugiej jest wskazana jako sposób działania szeregu innych czynów zabronionych (art. 119 § 1, art. 124 § 1, art. 128 § 3, art. 153 § 1, art. 156a § 2, art. 191 § 1 i 2, art. 191b § 1, art. 197 § 1 i 2, art. 200a § 1, art. 203 § 2, art. 224 § 1 i 2, art. 232 § 1 i 2, art. 245, 246, 249, 250, 260, 264 § 2, art. 346 § 1 k.k.). Groźba bezprawna jako znamię przestępstwa występuje również na gruncie tzw. pozakodeksowego prawa karnego, np. w art. 3 ustawy z 4.04.2014 r. o europejskiej inicjatywie obywatelskiej , art. 19 ustawy z 24.06.1999 r. o wykonywaniu inicjatywy ustawodawczej przez obywateli , art. 513c ustawy z 5.01.2011 r. – Kodeks wyborczy , art. 32 ust. 2 ustawy z 29.08.2002 r. o stanie wojennym oraz o kompetencjach Naczelnego Dowódcy Sił Zbrojnych i zasadach jego podległości konstytucyjnym organom Rzeczypospolitej Polskiej , art. 43 ustawy z 26.01.1984 r. – Prawo prasowe .

W niniejszym opracowaniu szczególną uwagę zwrócono na zagadnienia związane z przestępstwem groźby karalnej ujętej jako samodzielne przestępstwo przeciwko wolności, określone w rozdziale XXIII k.k. (art. 190). Rozważania skoncentrowano na dogmatycznych aspektach zagadnienia, takich jak analiza ustawowych znamion, kwestie zbiegu przepisów, problematyka wymiaru kary, nie tracąc jednak z pola widzenia aspektu kryminologicznego, procesowego czy prawnoporównawczego. Nie zabrakło także opracowań uwzględniających perspektywę historyczną czy psychologiczną. W monografii poruszono również zagadnienia groźby użycia przemocy w definicji legalnej przestępstw podobnych oraz groźby w prawie cywilnym.

Można sądzić, że ponowne przyjrzenie się wciąż aktualnej problematyce groźby z perspektywy różnych dyscyplin – prawa karnego materialnego, prawa karnego procesowego czy prawa cywilnego, jak również uregulowań obowiązujących w porządkach prawnych różnych państw – było w pełni zasadne i umożliwiło wieloaspektową analizę tego zagadnienia. Niniejsze opracowanie z całą pewnością nie wyczerpuje podejmowanej w nim problematyki (zarówno z powodu rozległości materii, jak i narzuconych autorom ograniczeń objętościowych). Tradycyjnie jednak może stanowić asumpt do dalszych badań oraz pogłębionych rozważań nad prezentowanym zagadnieniem. Autorzy monografii wyrażają przy tym nadzieję, że także i tym razem przedstawione opracowanie (piętnaste już, a zatem niejako jubileuszowe) spotka się z życzliwym przyjęciem Czytelników oraz wzbudzi ich zainteresowanie prezentowaną materią.