Jagoda Joanna, Łobos-Kotowska Dorota Joanna, Stańko Marek, Gospodarka mieniem komunalnym

Dotychczas problematyka gospodarowania mieniem komunalnym nie była przedmiotem kompleksowego opracowania w literaturze prawniczej. Najczęściej zagadnienia dotyczące mienia komunalnego w ogólności były poruszane w podręcznikach (opracowaniach) dotyczących struktur samorządu terytorialnego.

Prezentowany podręcznik jest próbą wypełnienia tej luki. Jego adresatami są nie tylko studenci wydziałów prawa i administracji, ale także prawnicy-samorządowcy, którzy z tematyką tą stykają się w codziennej praktyce. Z uwagi na znaczną liczbę prezentowanych orzeczeń sądowych podręcznik ten powinien być również pomocny w praktyce sądowej.

Podstawowymi celami podręcznika są prezentacja i analiza zagadnień gospodarki mieniem komunalnym w ujęciu dynamicznym. Takie ujęcie podyktowane zostało koniecznością uwzględnienia faktu, że zarówno samorząd terytorialny, jak i problematyka własności komunalnej w Polsce nadal są na etapie kształtowania, również w wymiarze ustrojowym. Wiąże się to nie tylko z kwestią dostosowania krajowych instrumentów prawnych do ustawodawstwa Unii Europejskiej, ale przede wszystkim z koniecznością usytuowania ustrojowego omawianych zagadnień.

Zawartości merytorycznej podręcznika podporządkowana została jego struktura formalna. Podręcznik składa się z trzech części.

W części I uwaga została skoncentrowana na podstawowych założeniach konstrukcyjnych. W części tej określony został zakres pojęcia mienia komunalnego. Sprecyzowane zostały również ramy prawne gospodarowania tym mieniem. Omówione zostały podstawy prawne „wyposażania” poszczególnych jednostek samorządu terytorialnego w mienie komunalne. Przedstawiono również ogólne reguły reprezentacji jednostek samorządu terytorialnego.

Część II obejmuje zasady prowadzenia działalności gospodarczej przez jednostki samorządu terytorialnego. Szczególna uwaga poświęcona została niezwykle kontrowersyjnemu w doktrynie zagadnieniu dotyczącemu dopuszczalnych granic prowadzenia tej działalności. Z problematyką tą ściśle koresponduje kwestia form organizacyjnych, w jakich dozwolone jest prowadzenie działalności gospodarczej przez jednostki samorządu terytorialnego. W tym zakresie dokonano nie tylko szczegółowego przeglądu poszczególnych struktur organizacyjnych, ale także ich przydatności do poszczególnych rodzajów działalności.

W części III całościowej analizie poddane zostały prawne formy gospodarowania składnikami mienia komunalnego w przepisach szczególnych. Nie ulega wątpliwości, że podstawowym składnikiem majątku każdej jednostki samorządu terytorialnego są nieruchomości. Znalazło to wyraz w odrębnej regulacji prawnej - ustawie z 21 sierpnia 1997 r. o gospodarce nieruchomościami, która swym zakresem przedmiotowym odnosi się do zasad gospodarowania nieruchomościami skarbowymi i komunalnymi. Zakres ten wyznacza ramy analizy prawnej tej problematyki. Szczegółowo zostały omówione więc zasady i formy gospodarowania gminnym, powiatowym i wojewódzkim zasobem nieruchomości. Gospodarowanie nieruchomościami komunalnymi nie zostało jednak ograniczone do jednego aktu prawnego. Zagadnienie to znajduje swoje odzwierciedlenie również w ustawach szczególnych. W tym ostatnim zakresie analizie poddano te instrumenty prawne, które kształtują sytuację majątkową jednostek samorządu terytorialnego. W odniesieniu do innych niż nieruchomości składników mienia komunalnego uwaga została skoncentrowana na tych regulacjach prawnych, które odmiennie niż ustawy ustrojowe określają zasady gospodarowania tymi składnikami.

Z uwagi na brak w ustawodawstwie polskim w pełni ustabilizowanych konstrukcji prawnych tworzących ramy prawne gospodarki mieniem komunalnym wywody nie zostały ograniczone wyłącznie do analizy aktualnego stanu prawnego, ale na podstawie tej analizy podjęta została również próba zarysowania przewidywanych kierunków rozwoju.

Na końcu podręcznika zawarty został wykaz podstawowych pozycji literatury prawniczej. Pozostałe odniesienia do poglądów doktryny oraz judykatury zostały zamieszczone w przypisach.