Weitz Karol, Europejski tytuł egzekucyjny dla roszczeń bezspornych

Niniejsza praca poświęcona jest przedstawieniu systemu wykonalności zagranicznych orzeczeń i innych tytułów w stosunkach między państwami członkowskimi Unii Europejskiej, wprowadzonego na mocy postanowień rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady nr 805/2004/WE z 21 kwietnia 2004 r. w sprawie utworzenia Europejskiego Tytułu Egzekucyjnego dla roszczeń bezspornych . Podstawową cechą tego systemu jest zastąpienie występującego dotychczas w klasycznych modelach regulacji wykonalności zagranicznych tytułów postępowania o stwierdzenie wykonalności, prowadzonego w państwie wykonania i mającego służyć udzieleniu zgody na wykonanie w tym państwie tytułu pochodzącego od państwa obcego, postępowaniem o nadanie zaświadczenia Europejskiego Tytułu Egzekucyjnego, przeprowadzanym w państwie pochodzenia i zmierzającym do rozszerzenia wykonalności tytułu przysługującej mu w tym państwie na pozostałe państwa członkowskie. W systemie wprowadzonym na mocy rozporządzenia nr 805/2004 w państwie wykonania w zasadzie nie dokonuje się kontroli zagranicznego tytułu z punktu widzenia spełnienia przesłanek uznania i udzielenia exequatur. Zamiast tej kontroli w państwie pochodzenia badane są przesłanki zaopatrzenia powstałego w tym państwie tytułu w zaświadczenie Europejskiego Tytułu Egzekucyjnego. Na podstawie tego tytułu może być prowadzone postępowanie egzekucyjne w pozostałych państwach członkowskich objętych zakresem zastosowania rozporządzenia nr 805/2004.

Celem pracy jest zaprezentowanie systemu wprowadzonego przez rozporządzenie nr 805/2004 w sposób kompleksowy zarówno z perspektywy państwa pochodzenia, jak również państwa wykonania. Po przedstawieniu ogólnych zagadnień analizie zostały poddane przesłanki stosowania rozporządzenia nr 805/2004 i przesłanki warunkujące nadanie tytułowi zaświadczenia Europejskiego Tytułu Egzekucyjnego w państwie pochodzenia. Wiele miejsca poświęcono także problemom postępowania o nadanie zaświadczenia Europejskiego Tytułu Egzekucyjnego w państwie pochodzenia i środkom prawnym przysługującym stronom w związku z tym postępowaniem. Praca obejmuje również zagadnienia dotyczące postępowania egzekucyjnego prowadzonego w państwie wykonania na podstawie tytułu zaopatrzonego w zaświadczenie Europejskiego Tytułu Egzekucyjnego, ze szczególnym uwzględnieniem w tym kontekście problematyki środków ochrony przed egzekucją, przewidzianych w przepisach rozporządzenia nr 805/2004 lub w prawie państwa wykonania. Dopełnienie całości stanowią uwagi na temat relacji między systemem wykonalności zagranicznych tytułów według rozporządzenia nr 805/2004 a systemem exequatur według rozporządzenia Rady nr 44/2001/WE z 22 grudnia 2000 r. w sprawie jurysdykcji i uznawania orzeczeń sądowych oraz ich wykonywania w sprawach cywilnych i handlowych .

Rozważaniom zawartym w pracy towarzyszy założenie, że jako państwo pochodzenia względnie jako państwo wykonania występować ma Rzeczpospolita Polska. W związku z tym poszczególne rozwiązania przyjęte w rozporządzeniu nr 805/2004 poddawane są analizie z perspektywy polskiego systemu prawnego. Dla sytuacji, w której Polska ma być państwem pochodzenia, chodzi o ustalenie, jakie tytuły egzekucyjne przewidziane w prawie polskim mogą być zaopatrzone w zaświadczenie Europejskiego Tytułu Egzekucyjnego, następnie o ocenę, czy postępowanie prowadzone według przepisów Kodeksu postępowania cywilnego spełnia tzw. minimalne standardy postępowania określone w rozporządzeniu nr 805/2004, i wreszcie o przedstawienie przebiegu postępowania o nadanie zaświadczenia Europejskiego Tytułu Egzekucyjnego prowadzonego w Polsce przy uwzględnieniu regulacji naszego prawa wprowadzonych w związku z rozpoczęciem stosowania rozporządzenia nr 805/2004. Z kolei dla sytuacji, w której Rzeczpospolita Polska ma być państwem wykonania, uwagi zawarte w pracy zmierzają do wyjaśnienia głównych wątpliwości dotyczących przebiegu w naszym kraju postępowania egzekucyjnego prowadzonego na podstawie Europejskiego Tytułu Egzekucyjnego. Tak ujęta koncepcja pracy pozwala na przedstawienie praktycznego funkcjonowania rozporządzenia nr 805/2004 przed polskimi sądami i organami egzekucyjnymi.

W pracy uwzględniono stan prawny, literaturę i orzecznictwo na dzień 30 kwietnia 2009 r.