Stefańska Agnieszka, Elektroniczna księga wieczysta

Monografie
Opublikowano: LexisNexis 2008
Rodzaj:  monografia
Autor monografii:

Elektroniczna księga wieczysta

Autor fragmentu:

Wprowadzenie

W 1995 r. rozpoczęły się w Polsce prace nad informatyzacją rejestrów sądowych, które doprowadziły do utworzenia elektronicznego Rejestru Zastawów, Krajowego Rejestru Sądowego oraz elektronicznych ksiąg wieczystych. Projekt informatyzacji - pod nazwą Centrum Ogólnopolskich Rejestrów Sądowych - opracowywał zespół polsko-norweski składający się z sędziów, informatyków i ekonomistów, rezultatem prac zaś było uruchomienie z dniem 1 stycznia 1998 r. elektronicznego Rejestru Zastawów, a następnie z dniem 1 stycznia 2001 r. również elektronicznego Krajowego Rejestru Sądowego.

Największym przedsięwzięciem projektu było stworzenie systemu Nowej Księgi Wieczystej. Pod koniec 1995 r. w Departamencie Organizacji i Informatyki Ministerstwa Sprawiedliwości powstał - złożony z sędziów - Zespół Roboczy do Spraw Ksiąg Wieczystych, który, jako nieformalne ciało doradcze, zajmował się udoskonalaniem systemu ksiąg .

Podstawowym założeniem nowego systemu ksiąg miało być zastąpienie dotychczasowych papierowych ksiąg - elektronicznymi, utworzenie jednolitej, ogólnopolskiej, informatycznej bazy ksiąg oraz możliwość weryfikacji wpisów w księgach z systemami PESEL, REGON oraz ewidencją gruntów i budynków. Ponadto projekt przewidywał połączenie, prowadzonej dotychczas w tradycyjny sposób, biurowości z systemem wpisów do elektronicznych ksiąg, w szczególności możliwość automatycznego wzmiankowania ksiąg, elektronicznego wglądu do ksiąg, jak również usprawnienie uzyskiwania ich odpisów.

W ramach I Krajowej Konferencji Sędziów Wieczystoksięgowych, która odbyła się w dniach 21-22 grudnia 1997 r. w Popowie, zgromadzonym sędziom przedstawiono zagadnienia związane z informatyzacją ksiąg wieczystych. Opinie uzyskane w trakcie prac warsztatowych posłużyły do prowadzenia dalszych prac projektowych .

W czerwcu 1999 r. do Komisji Europejskiej został zgłoszony międzyresortowy projekt „Budowa Zintegrowanego Systemu Katastralnego”. Głównym jego celem było zinformatyzowanie przetwarzania informacji dotyczących nieruchomości. Projekt zakładał połączenie i możliwość wymiany danych pomiędzy systemem Nowej Księgi Wieczystej, systemem Ewidencji Podatku od Nieruchomości oraz systemem Ewidencji Gruntów i Budynków i został współfinansowany ze środków pomocowych PHARE.

W ramach projektu w 2001 r. została podpisana umowa twinningowa z Ministerstwem Saksonii. Wybór strony niemieckiej - jako partnera twinningowego - wynikał przede wszystkim z podobieństwa polskiego i niemieckiego systemu ksiąg wieczystych, w szczególności struktury księgi, powiązań z katastrem nieruchomości, wcześniejszych doświadczeń w prowadzeniu ksiąg za pomocą programu komputerowego, jak również wykorzystywania wydruków komputerowych przy prowadzeniu ksiąg. Ponadto w Saksonii od początku lat dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku wdrażano system informatycznych ksiąg i prowadzona była migracja ksiąg papierowych do postaci elektronicznej .

Wdrożenie systemu Nowej Księgi Wieczystej poprzedził jego pilotaż, który rozpoczął się z 1 stycznia 2003 r. w 6 wydziałach ksiąg wieczystych - Wydziale Ksiąg Wieczystych Sądu Rejonowego w Bytomiu, Wydziale Ksiąg Wieczystych Sądu Rejonowego w Olsztynie, Wydziale Ksiąg Wieczystych Sądu Rejonowego w Płocku, XIV Wydziale Ksiąg Wieczystych Sądu Rejonowego w Poznaniu, X Wydziale Ksiąg Wieczystych Sądu Rejonowego dla Warszawy Mokotowa oraz Wydziale Ksiąg Wieczystych Sądu Rejonowego w Wejherowie. Następnie z dniem 1 października 2003 r. w 5 wydziałach - wszystkich biorących udział w pilotażu, oprócz wydziału poznańskiego - oraz w 5 ośrodkach migracyjnych rozpoczęto eksploatację sytemu.

Obecnie, na podstawie rozporządzenia Ministra Sprawiedliwości z dnia 16 marca 2006 r. w sprawie wyznaczenia sądów rejonowych, które zakładają i prowadzą księgi wieczyste w systemie informatycznym (Dz. U. Nr 49, poz. 353), obowiązek zakładania i prowadzenia elektronicznych ksiąg spoczywa na 133 wyznaczonych sądach rejonowych (wykaz sądów zawarty jest w aneksie do niniejszej książki). Sądy rejonowe, które zakładają i prowadzą elektroniczne księgi, zgodnie z art. 363 ust. 3 u.k.w.h. dokonują czynności związanych z prowadzeniem tych ksiąg w centralnej bazie danych ksiąg wieczystych. Ponadto ciąży na nich obowiązek wysyłania dotychczasowych papierowych ksiąg do ośrodka migracyjnego celem przeniesienia ich treści do postaci elektronicznej, po powrocie zaś ksiąg z migracji i uzupełnieniu ich treści o ewentualne wzmianki o wnioskach ujawniają elektroniczne księgi w bazie i udostępniają je do wglądu. Wdrażanie systemu odbywa się sukcesywnie, pozostałe sądy prowadzą księgi wieczyste w sposób dotychczasowy , co powoduje przejściowy dualizm systemu prowadzenia ksiąg.

W wydziałach wyznaczonych do prowadzenia elektronicznych ksiąg z chwilą wprowadzenia systemu nie dokonuje się wpisów w księgach papierowych. Jednakże do chwili przemigrowania księgi do systemu informatycznego wydział ma obowiązek wydania jej odpisu na zasadach dotychczasowych, z pominięciem Centralnej Informacji Ksiąg Wieczystych, co wywołuje dualizm również w ramach wdrożonych do systemu wydziałów.

Obecnie w bazie znajduje się blisko 8 milionów elektronicznych ksiąg , w całości została zakończona migracja dotychczasowych ksiąg wieczystych 49 sądów rejonowych (w Sądzie Rejonowym w Białej Podlaskiej, Busku Zdroju, Bytomiu, Chorzowie, Dzierżoniowie, Elblągu, Ełku, Gdańsk-Północ w Gdańsku, Grodzisku Mazowieckim, Gryfinie, Iławie, Jastrzębiu Zdroju, Katowicach, Kętrzynie, Kielcach, Koszalinie, Krośnie Odrzańskim - Zamiejscowy Wydział Ksiąg Wieczystych z siedzibą w Gubinie dla miasta gminy Gubin, Kutnie, Legionowie, Legnicy, Lubinie, Łomży, Nowym Dworze Mazowieckim, Olsztynie, Opolu, Otwocku, Piasecznie, Pabianicach, Płocku, Płońsku, Poznań-Stare Miasto w Poznaniu - dwa Wydziały Ksiąg Wieczystych, Pruszkowie, Przasnyszu, Pszczynie, Rawie Mazowieckiej, Słupsku, Stalowej Woli, Stargardzie Szczecińskim, Suwałkach, Szczecinie, Tomaszowie Mazowieckim, Wałbrzychu, dla Warszawy Mokotowa w Warszawie - sześć wydziałów, Wejherowie, Wieliczce, Włocławku, Wyszkowie, Żorach, Żyrardowie). Aktualny wykaz sądów, które zakończyły migrację swoich ksiąg do systemu informatycznego znajduje się na oficjalnej stronie Ministerstwa Sprawiedliwości .

Docelowo program obejmie wszystkie sądy rejonowe w Polsce prowadzące ksiągi, co pozwoli na stworzenie kompletnej centralnej bazy danych. Zakończenie procesu migracji przewidywane jest za kilka lat.

Autor fragmentu:

RozdziałI
Migracja ksiąg wieczystych

1.Uwagi ogólne

Proces przekształcenia dotychczasowych ksiąg wieczystych w księgi elektroniczne wymagał szczegółowej regulacji prawnej, jak również powołania nowych instytucji prawnych. Podstawowe zasady przenoszenia treści księgi wieczystej do struktury księgi wieczystej elektronicznej reguluje ustawa z 14 lutego 2003 r. o przenoszeniu treści księgi do struktury księgi wieczystej prowadzonej w systemie informatycznym (Dz. U. Nr 42, poz. 363), samą technikę procesu zaś określa rozporządzenie Ministra Sprawiedliwości z 14 sierpnia 2003 r. w sprawie sposobu przenoszenia treści dotychczasowej księgi wieczystej do struktury księgi wieczystej prowadzonej w systemie informatycznym (Dz. U. Nr 162, poz. 1574), wydane na podstawie delegacji zawartej w ustawie migracyjnej.

Ogół czynności służących przeniesieniu treści dotychczasowej, papierowej księgi wieczystej - prowadzonej do dnia rozpoczęcia migracji w sposób tradycyjny za pomocą druków księgi bądź programu informatycznego Feniks - do struktury...

Pełna treść dostępna po zalogowaniu do LEX