Glumińska-Pawlic Jadwiga (red.), Działalność gospodarcza w sektorze MŚP. Praktyczne aspekty tworzenia, funkcjonowania i likwidacji przedsiębiorstwa

Małe i średnie przedsiębiorstwa (MŚP) stanowią ponad 99% polskiego sektora przedsiębiorstw. Wytwarzają one ponad 60% PKB, zatrudniając ponad 6,5 mln osób. Małe firmy stanowią także ponad 99% z 88 mln przedsiębiorstw w Unii Europejskiej i 17 mln firm w Stanach Zjednoczonych. Odgrywają zatem istotną rolę nie tylko w gospodarce naszego kraju, ale i w gospodarce światowej. Podstawowymi wskaźnikami decydującymi o tym, że firma należy do sektora MŚP, są liczba zatrudnionych pracowników, która nie może przekroczyć 250 osób, oraz kryteria finansowe: roczny obrót takiej firmy nie może być wyższy niż 50 mln euro lub roczna suma bilansowa musi być niższa niż 43 mln euro. Te dwa ostatnie kryteria stosuje się zamiennie, biorąc pod uwagę wskaźnik, który jest korzystniejszy dla przedsiębiorstwa. Wymagania te są takie same we wszystkich krajach Unii Europejskiej i wynikają z rozporządzenia Komisji Europejskiej (WE) nr 364/2004 z 25.02.2004 r. zmieniającego rozporządzenie (WE) nr 70/2001 i rozszerzającego jego zakres w celu włączenia pomocy dla badań i rozwoju . W ramach sektora MŚP wyróżnia się trzy rodzaje firm: mikroprzedsiębiorstwa, małe firmy oraz średnie firmy, których cechy określono w rozporządzeniu Komisji (UE) nr 651/2014 z 17.06.2014 r. uznającym niektóre rodzaje pomocy za zgodne z rynkiem wewnętrznym w zastosowaniu art. 107 i 108 Traktatu , a co za tym idzie – w ustawie z 6.03.2018 r. – Prawo przedsiębiorców .

Rozwój tej kategorii przedsiębiorstw uzależniony jest od wprowadzania pozytywnych rozwiązań procesowych, produktowych, technologicznych, strukturalnych, które pozwolą im dostosować się do zachodzących zmian oraz zbudować przewagę konkurencyjną na rynku. Mimo wielu atrybutów sektor MŚP boryka się z licznymi wyzwaniami, bowiem przedsiębiorstwa te koncentrują się głównie na rynku lokalnym, rzadko decydując się na podjęcie działalności eksportowej. Mają także małą skłonność do współpracy z innymi firmami oraz cechuje je niski potencjał ekonomiczny, ponieważ mają duże problemy z pozyskaniem zewnętrznego finansowania. Ich rozwój najczęściej opiera się na środkach właściciela tej firmy, wypracowanych wcześniej oraz pochodzących z bieżącej działalności. Przedsiębiorstwom tym trudniej też zdobywa się nowe rynki głównie ze względu na brak środków na marketing. Doceniając ich rolę w gospodarce, państwo stara się wspierać ten sektor, pomagając w tworzeniu tzw. klasy średniej, której źródłem utrzymania nie powinna być nisko opłacana i kwalifikowana praca najemna na niskich szczeblach drabiny organizacyjnej przedsiębiorstw. Kraje z gospodarką opartą na zasadach wolnego rynku z przewagą w społeczeństwie klasy średniej osiągają wyższy poziom rozwoju cywilizacyjnego i gospodarczego. Popularność sektora MŚP wynika także z tego, że rośnie zapotrzebowanie na usługi i produkty bardzo indywidualne, natomiast globalne korporacje nie dostarczą takich produktów o oczekiwanej przez klienta jakości.

Zdarza się jednak, że małe firmy prowadzą przedsiębiorcy z niewielkim doświadczeniem biznesowym, co powoduje, że rzadko mają one strategię i stale borykają się z problemami finansowymi. I chociaż rośnie zapotrzebowanie na zindywidualizowane towary i usługi, a polityka państwa i UE w zakresie wspierania rozwoju przedsiębiorczości i zrównoważonego rozwoju zmierza do ułatwienia prowadzenia działalności biznesowej i zwiększenia dostępu do nowych technologii i finansowania przeznaczonego na rozpoczęcie oraz rozwój działalności przedsiębiorstw, to ich liczba stale się zmienia, a przyczynia się do tego wysoka zmienność koniunktury w gospodarce, silna presja konkurencji, wysokie koszty pozyskania zewnętrznych źródeł finansowania, trudności w znalezieniu nowych rynków zbytu, ale także niski prestiż społeczny przedsiębiorcy, wynikający często z braku wiedzy.

Prezentowana książka stanowi zatem próbę przedstawienia – w formie pytań i odpowiedzi – praktycznych aspektów tworzenia, funkcjonowania i likwidacji przedsiębiorstwa zaliczonego do sektora MŚP. Publikacja została przygotowana przez prawników i ekonomistów, praktyków wspólnie prowadzących kancelarię doradztwa prawnopodatkowego, uczestniczących aktywnie w tworzeniu i obsłudze finansowej tego typu firm. Mamy nadzieję, że niniejsze opracowanie traktowane będzie jako rzetelne źródło wiedzy dla polskich małych i średnich przedsiębiorców już prowadzących działalność, ale także dla osób, które taką działalność zamierzają rozpocząć.

Jadwiga Glumińska-Pawlic

Artur Hofman