Turek Jan, Czynności dowodowe sądu w postępowaniu cywilnym
Czynności dowodowe sądu w postępowaniu cywilnym
SŁOWO WSTĘPNE
Tempus fugit et panta rhei - to główne powody, dla których zdecydowałem się na uzupełnienie i poprawienie mojej monografii "Czynności dowodowe sądu w procesie cywilnym". Najistotniejsze jednak jest to, że spotkała się ona z wielce przychylnym stanowiskiem Czytelników, oraz fakt, że od dawna nakład został w całości wyczerpany.
W międzyczasie w naszym porządku prawnym nastąpiły istotne zmiany . Przystąpienie Rzeczypospolitej Polskiej do Unii Europejskiej i wynikający stąd obowiązek stosowania acquis communautaire postawiły przed polskimi instytucjami publicznymi bardzo trudne zadania. Szczególne zadania zostały postawione przed organami wymiaru sprawiedliwości, a zwłaszcza sądami, które - zgodnie z zasadą pierwszeństwa prawa wspólnotowego - muszą stosować normy wynikające z acquis communautaire, z wykluczeniem konkurencyjnych przepisów prawa krajowego. Wymaga to nie tylko odpowiedniej wiedzy sędziów o prawie wspólnotowym, ale także spowodowało potrzebę przeprowadzenia odpowiednich zmian organizacyjnych, również w sferze procedur wewnętrznych w naszym sądownictwie . Sądy bowiem muszą zapewnić poszanowanie zasad państwa prawa i respektowania praw człowieka, a także ogólnych zasad prawa, w tym ochrony prawnie uzasadnionych oczekiwań. W prawie europejskim istotną kwestią jest ochrona (sądowa i pozasądowa) praw zasadniczych i praw człowieka (fundamental rights).
Związanie sądu żądaniem zgłoszonym przez powoda (zakaz orzekania ultra petita partium) jest jedną z fundamentalnych zasad procesu cywilnego przestrzeganą rygorystycznie w demokratycznych systemach prawnych. Zakaz ten wynika bezpośrednio z indywidualistycznej istoty prawa cywilnego opartego na zasadzie wolności i autonomii prywatnych praw i stanowi dopełnienie zasady dyspozycyjności oraz kontradyktoryjności postępowania cywilnego . Urealnić mają to kolejne zmiany w kodeksie postępowania cywilnego podejmowane w okresie ostatnich kilkunastu lat, zwłaszcza zmierzające do eliminacji pozostałości unormowań charakterystycznych dla obowiązującej wcześniej zasady prawdy obiektywnej. Prowadzi to do dalszego formalizowania procesu cywilnego , skoro przygotowanie, gromadzenie i dostarczenie materiału procesowego obciąża strony procesowe, a do sądu orzekającego należy jedynie ocena tego materiału i wydanie na jego podstawie rozstrzygnięcia .
RozdziałICzynności procesowe a czynności dowodowe
1.Fakty mające znaczenie procesowe
Proces postrzegany jest najczęściej jako zespół czynności organów prowadzących postępowanie, stron procesowych (ich pełnomocników) oraz innych uczestników postępowania. W nauce prawa nie ma jednolitych poglądów na istotę procesu cywilnego. Obok poglądów, że proces cywilny jest stosunkiem prawnym , występują i takie, że proces cywilny to ogół czynności procesowych , czy wręcz akt prawny złożony. Ta ostatnia koncepcja zdaje się nasuwać najmniej zastrzeżeń i znalazła ona wielu zwolenników . Według W. Siedleckiego wszystkie wcześniejsze określenia istoty procesu cywilnego wysuwały na plan pierwszy stanowisko jednostki poszukującej ochrony prawnej, chociaż wypełniony jest on również treścią społeczną. Interes jednostki niewątpliwie ma znaczenie, gdyż obowiązuje zasada dyspozycyjności, lecz doznaje ona ograniczeń na rzecz funkcji kontrolnej sądu, a nawet możliwości inicjowania postępowania w niektórych rodzajach spraw. Między organem sądowym a zainteresowanymi podmiotami nawiązuje się...
Pełna treść dostępna po zalogowaniu do LEX