Jaroszewska-Ignatowska Iwona, Czas pracy w praktyce. Rozwiązania dotyczące czasu pracy związane z COVID-19

Temat czasu pracy jest niezwykle istotny zarówno dla pracodawców, jak i dla pracowników. Pracodawcom zależy na organizowaniu pracy tak, by jak najefektywniej spożytkować umiejętności i kwalifikacje pracowników dla osiągnięcia celów biznesowych. Pracownikom zaś na tym, by zachować work-life balans, tj. równowagę pomiędzy pracą a życiem prywatnym, a za wykonywaną pracę otrzymać godziwe wynagrodzenie.

Zmiany technologiczne powodują zacieranie się granicy między życiem prywatnym a zawodowym, natomiast czas wolny staje się dobrem osobistym XXI w., podlegającym coraz dalej idącej ochronie. Te tendencje są bardzo widoczne w orzecznictwie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej, który wielokrotnie podkreślał związek między prawem do ochrony zdrowia pracownika a regulacjami dyrektyw dotyczących czasu pracy, w szczególności prawa do odpoczynku. Trybunał konsekwentnie w swoich orzeczeniach podkreśla, że poprawa bezpieczeństwa, higieny pracy oraz zdrowia pracowników w pracy wyznacza cele, których nie można podporządkować żadnym względom ekonomicznym.

Zarządzanie czasem pracy odgrywa też ogromne znaczenie podczas epidemii COVID-19 i będzie odgrywać jeszcze długo po jej zakończeniu. W ciągu dosłownie kilku dni firmy przeniosły pracę do domów pracowników. Dotyczyło to również tych pracodawców, u których praca zdalna do tej pory nie była stosowana. Wraz z pracą zdalną, która po raz pierwszy została zdefiniowana w prawie pracy (i to poza Kodeksem pracy), pojawiły się wyzwania dotyczące zarządzania czasem pracy, potwierdzania obecności w niej, rozliczania z wykonanych zadań. Wielu pracodawców było zmuszonych do wprowadzenia przestoju, niestosowanego od wielu lat (a jeśli nawet, to na krótki okres i sporadycznie). Sytuacja gospodarcza spowodowana rozprzestrzenianiem się pandemii wymusza stosowanie rozwiązań dotyczących czasu pracy uregulowanych w Kodeksie pracy, jak i wdrażanych w przepisach szczególnych, by jak najszybciej sprostać wyzwaniom ekonomicznym. Elastyczne systemy czasu pracy, prawidłowe planowanie i szybkie wdrażanie dłuższych okresów rozliczeniowych pozwoli odpowiedzieć na potrzeby firm i utrzymać miejsca pracy pracowników. Możliwe jest też obniżanie wymiaru czasu pracy, a wraz z nim wysokości wynagrodzeń, stosowanie przestoju ekonomicznego, a w niektórych przypadkach – sięganie po wsparcie z budżetu państwa.

Problematyka czasu pracy jest zatem cały czas niezwykle istotna, treść przepisów doczekała się różnych interpretacji, a wdrażanie nowych rozwiązań dotyczących czasu pracy wywołuje ciągle wiele emocji. Tymczasem dobrze dobrane rozwiązania, dostosowane do potrzeb biznesowych pracodawcy i sytuacji gospodarczej, właściwie zakomunikowane pracownikom – pozwalają pracodawcom na osiąganie jak najlepszych wyników, utrzymanie konkurencyjności na rynku, utrzymanie miejsc pracy i zadowolenia pracowników.