Hetman-Krajewska Joanna, Alimenty. Wzory pism z komentarzem

Prowadzenie sprawy sądowej to przede wszystkim... czytanie i pisanie. Trzeba czytać to, co wychodzi od sądu bądź drugiej strony postępowania, pisać zaś własne pisma, od tych inicjujących sprawę poczynając, poprzez kolejne wnoszone w toku postępowania, kończąc na środkach zaskarżenia: zażaleniach bądź apelacji.

Książka zawiera wybór najczęściej stosowanych – z punku widzenia praktyki sądowej – wzorów pism, które strony składają w postępowaniu sądowym w sprawach o alimenty bądź roszczenia o charakterze alimentacyjnym, w tym w sprawach o rozwód czy separację, w których również bardzo często pojawia się kwestia alimentacji. Można rzec, że te wzory napisało życie – opierają się na moim kilkunastoletnim doświadczeniu jako pełnomocnika zawodowego w tego rodzaju sprawach. Każdy wzór ma za zadanie przedstawić wybrane zagadnienie problemowe. Przede wszystkim starałam się zaproponować szereg pozwów inicjujących różnego typu sprawy alimentacyjne bądź takie, w których rozpatrywany jest wątek alimentacyjny. W zbiorze znalazły się zatem m.in. wzory pozwów o: zasądzenie kwoty na zaspokojenie potrzeb rodziny, ustalenie ojcostwa i roszczenia z tym związane (alimenty, pokrycie kosztów związanych z ciążą, porodem i połogiem), alimenty na rzecz małoletniego dziecka, alimenty na rzecz pełnoletniego dziecka, alimenty na rzecz rodzica, alimenty na rzecz ojczyma bądź macochy, alimenty od dziadków uprawnionego, podwyższenie alimentów, obniżenie alimentów, ustalenie, że obowiązek alimentacyjny ustał.

Odrębne bloki tematyczne poświęciłam pismom składanym w toku postępowania sądowego (w tym wnioskom o zabezpieczenie), sprawom o rozwód bądź separację, w których rozpoznawane jest żądanie o charakterze alimentacyjnym, środkom zaskarżenia (zażalenie, apelacja, sprzeciw od wyroku zaocznego), pismom inicjującym postępowania egzekucyjne oraz składanym w jego trakcie.

Jako że jestem zwolenniczką ugodowych rozwiązań (wychodząc z założenie, że ugoda tak, ale nie za wszelką cenę), wydzielona część publikacji prezentuje wzory dokumentów czy pism procesowych zwieńczających dojście stron do porozumienia, takie jak: plan wychowawczy (zwany też porozumieniem rodzicielskim), zawierany z reguły przez rozwodzących się bądź rozstających partnerów, ugoda zawarta przed mediatorem, wniosek o zatwierdzenie przez sąd ugody zawartej przed mediatorem, umowa o alimentację.

Układ wzorów jest zgodny z „dynamiką” postępowania sądowego – od wzorów pozwów jako pism inicjujących postępowanie w sprawie poczynając, poprzez pisma składane w toku postępowania (odpowiedź na pozew, pisma procesowe zawierające wnioski o zabezpieczenie czy nowe wnioski dowodowe, wnioski o zawieszenie postępowania, cofnięcie pozwu), kończąc zaś na środkach zaskarżenia (zażalenie, apelacja, sprzeciw od wyroku zaocznego) oraz podstawowych pismach składanych w ramach postępowania egzekucyjnego (wniosek o wszczęcie postępowania egzekucyjnego, cofnięcie wniosku o egzekucję, wniosek o zawieszenie postępowania, skarga na czynności komornika). Dla szczególnie zdeterminowanych wierzycieli alimentacyjnych zamieszczam również wzór zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia przestępstwa niealimentacji.

Zestawienie wzorów jest tak pomyślane, by uwzględniało dwie strony medalu, czyli dwie strony sporów o alimenty – z jednej strony znajdziemy tu pisma przydatne osobom dochodzącym roszczeń alimentacyjnych (w tym różnego typu pozwy czy pisma składane w toku postępowania), z drugiej zaś nie zabrakło tu także pism, które mogą okazać się pomocne osobom zobowiązanym do alimentacji, pozwanym o alimenty bądź podejmującym inicjatywę w celu zmniejszenia bądź wręcz uchylenia swojego obowiązku alimentacyjnego (przykładowo: pozew o zmniejszenie alimentów, pozew o ustalenie, że obowiązek alimentacyjny ustał, wniosek o zmniejszenie zabezpieczenia alimentów, odpowiedź na pozew o alimenty).

Wzory mają charakter praktyczny – każdy zawiera zwięzłe omówienie z odniesieniem do konkretnych rozwiązań w nim zastosowanych. Jednocześnie komentarze te – dla czytelności ich treści oraz ich przeznaczenia dla szerokiego kręgu czytelników (czy też użytkowników w tym przypadku), w szczególności niebędących prawnikami – są pozbawione pogłębionych rozważań proceduralnych czy materialnoprawnych, w tym powoływania się na dorobek doktryny czy orzecznictwa. Jest to zabieg celowy, mający nadać książce jak najbardziej utylitarny charakter.

Część wzorów ma charakter bardzo rozbudowany. Faktem jest, że w postępowaniu sądowym należy dążyć do lapidarności stylu, czyli zwięzłego formułowania żądań i twierdzeń na ich poparcie. Czasami jednak sytuacja jest na tyle skomplikowana i wielowątkowa, że wymaga przygotowania bardziej złożonego pisma. Zawsze jednak trzeba starać się zachować umiar – pisać tyle, ile w danych okolicznościach konieczne. Nadmierna „płodność literacka” stron czy ich pełnomocników nie jest mile widziana przed sądem, szczególnie zaś w sprawach alimentacyjnych, które – z oczywistych względów – są z reguły jednowątkowe.

Wzory jak to wzory – mają stanowić inspirację do konstruowania własnych pism w sprawach o alimenty (bądź w sprawach o rozwód lub separację, w których pojawia się wątek alimentacji), co oznacza, że nie należy „przeklejać” ich bez należytej rozwagi. Każdy wzór został opatrzony krótkim komentarzem dla zwrócenia uwagi na najważniejsze aspekty z nim związane, zarówno formalne, jak i praktyczne.

Joanna Hetman-Krajewska

Warszawa, sierpień 2021