Wilk Jakub, Akty prawa miejscowego dotyczące świadczeń rodzinnych oraz wspierania rodziny i systemu pieczy zastępczej. Przewodnik z wzorami

Ustawa o świadczeniach rodzinnych oraz ustawa o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej umożliwiają wprowadzanie w poszczególnych jednostkach samorządu terytorialnego odmiennych norm dotyczących udzielania świadczeń regulowanych tymi ustawami oraz – w przypadku drugiej ze wskazanych ustaw – ponoszenia regulowanej w niej odpłatności. Odmienności dotyczyć mogą tylko niektórych świadczeń oraz opłat, i tylko w ograniczonym zakresie, niemniej organy stanowiące gmin i powiatów posiadają kompetencje prawodawcze umożliwiające dostosowywanie wskazanych ustawowo zagadnień do warunków lokalnych poprzez wydawanie aktów prawa miejscowego.

Wszystkie kompetencje prawodawcze delegowane do organów stanowiących jednostek samorządu terytorialnego dotyczą kwestii wiążących się z koniecznością uwzględnienia możliwości finansowych jednostki samorządu terytorialnego. Niektóre z nich mają charakter fakultatywny i są wykorzystywane wtedy, gdy organ prawodawczy uzna, że jednostka samorządu terytorialnego ma możliwości, aby przyznawać jakieś świadczenie albo przyznać je w wysokości wyższej niż ustawowe minimum. Inne kompetencje prawodawcze obligują organ stanowiący jednostki samorządu terytorialnego do tego, aby ustanowił akt prawa miejscowego dookreślający zasady, na jakich ponoszona będzie odpłatność mająca kompensować poniesione przez jednostkę samorządu terytorialnego wydatki na udzielane świadczenia. Tym samym uchwały wydane na ich podstawie stanowią niezbędny element współkształtujący stan prawny.

Założeniem opracowania jest kompleksowe przedstawienie podstaw prawnych do stanowienia aktów prawa miejscowego zamieszczonych w ustawie o świadczeniach rodzinnych oraz ustawie o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, a także wyjaśnienie, w jaki sposób prawodawca miejscowy może z tych upoważnień korzystać. Tekst podzielony został na dwie części – ogólną i szczególną. W pierwszej poruszono tematykę stanowienia aktów prawa miejscowego w zakresie, w jakim może być ona przydatna dla prawodawców miejscowych, realizujących kompetencje prawodawcze wynikające ze wskazanych ustaw. Ta część może być również pomocna przy stanowieniu innych aktów prawa miejscowego. W drugiej przedstawione zostały kolejno ustawowe przepisy kompetencyjne do stanowienia aktów prawa miejscowego zamieszczone w obu omawianych ustawach. W komentarzu do tych przepisów uwaga zwrócona została przede wszystkim na zakres dyskrecjonalności prawodawcy przy podejmowaniu regulacji. Uwzględnione przy tym zostały zarówno praktyka prawodawcza, jak i stanowiska orzecznictwa i literatury.

Przyjęty schemat rozważań jest tożsamy z pierwszym Przewodnikiem z wzorami, który obejmował Akty prawa miejscowego dotyczące pomocy społecznej. Część ogólna książki stanowi zatem zaktualizowaną i dostosowaną do problematyki stanowienia prawa miejscowego na podstawie ustawy o świadczeniach rodzinnych oraz ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej wersję tamtej publikacji.

Całość została przygotowana w taki sposób, aby możliwe było zapoznanie się z kompleksowym opisem uprawnień w zakresie stanowienia prawa miejscowego na podstawie ustawy o świadczeniach rodzinnych oraz ustawy o wspieraniu rodziny i systemie pieczy zastępczej, ale jednocześnie, by każdy z punktów części szczególnej mógł być czytany niezależnie i niósł – z uwzględnieniem części ogólnej – praktyczną pomoc przy uchwalaniu konkretnych aktów prawa miejscowego.

Publikacja adresowana jest przede wszystkim do praktyków (stąd zamieszczone w niej wzory uchwał), choć starano się, by spełniała również standardy pozwalające na zachęcenie do lektury także osoby, które prawodawstwem miejscowym i prawem dotyczącym świadczeń rodzinnych i wspierania rodziny oraz systemem pieczy zastępczej zajmują się od strony naukowej.

Wrocław, grudzień 2021 r.

Jakub Wilk