Partyk Aleksandra, Zmiana lub uchylenie postanowienia w trybie art. 359 k.p.c.

Przewidziana w art. 359 k.p.c. instytucja uchylenia lub zmiany postanowienia, choćby było ono zaskarżone lub prawomocne, odnosi się – jak wskazuje utrwalony pogląd judykatury odwołujący się do literalnego brzmienia tego przepisu – jedynie do przypadków rzeczywistej zmiany okoliczności sprawy (faktycznych lub prawnych); wykluczone jest natomiast jej stosowanie, jeżeli sąd dokonywałby jedynie odmiennej oceny okoliczności, które istniały w czasie wydania postanowienia. Orzecznictwo podkreśla również, że omawiana instytucja dotyczy jedynie orzeczeń incydentalnych, niekończących postępowania w sprawie; a contrario więc orzeczenia kończące postępowanie nie mogą podlegać uchyleniu lub zmianie na podstawie tego przepisu, choćby okazały się merytorycznie niesłuszne. Warto dodać, że postanowienie wydane w trybie art. 359 k.p.c. ma charakter niezaskarżalny. Wskazuje się również, że dla dopuszczalności skorzystania z tego przepisu nie ma znaczenia to, czy podlegające uchyleniu lub zmianie postanowienie podlegało zaskarżeniu, a nawet aktualny tok ewentualnego postępowania odwoławczego co do tego postanowienia.