Partyk Aleksandra, Partyk Tomasz, Zakres kognicji sądu w postępowaniu o nadanie klauzuli wykonalności ze stwierdzeniem przejścia uprawnień

W orzecznictwie ujawniły się rozbieżności w odniesieniu do zakresu kognicji sądu rozstrzygającego w przedmiocie nadania tytułowi egzekucyjnemu klauzuli wykonalności ze stwierdzeniem przejścia uprawnień. Według dominującego, tradycyjnego stanowiska, rola sądu w postępowaniu klauzulowym z art. 788 § 1 k.p.c. jest ograniczona do kwestii formalnych – zbadania, czy tytuł wykonawczy jest prawidłowy pod względem formy i czy wierzyciel wykazał w sposób przewidziany w ustawie, że uprawnienia lub obowiązki stwierdzone w tytule wykonawczym przeszły na określoną osobę – przy czym sąd bada jedynie to, czy dokumenty przedłożone przez wierzyciela to stwierdzają. Drugie stanowisko rozszerza tę kognicję również na merytoryczne badanie przejścia uprawnień, a więc nie tylko formalne zbadanie dokumentów, lecz również ocenę, czy zdarzenia stwierdzone ich treścią rzeczywiście miały miejsce i wywołały skutki prawne. Trzeci z poglądów natomiast nakazuje sądowi orzekającemu w postępowaniu klauzulowym badać również merytorycznie, czy obowiązek stwierdzony tytułem wykonawczym nadaje się do egzekucji. Wedle kolejnego zapatrywania, wbrew literalnej treści art. 788 § 1 k.p.c., nieprzedłożenie dokumentów, o których mowa w tym przepisie nie jest definitywną przeszkodą uwzględnienia wniosku, bowiem sąd może fakt przejścia obowiązków lub uprawnień ustalić również na innej podstawie, w szczególności w drodze wysłuchania dłużnika. Przeciwne do niego, przeważające w praktyce stanowisko kładzie natomiast nacisk nie tylko na to, że wierzyciel musi przedłożyć dokumenty odpowiadające wymogom formalnym stawianym przez art. 788 § 1 k.p.c., ale również na to, że dokumenty te muszą zawierać oświadczenia woli dotyczące przejścia uprawnień lub obowiązków, a nie jedynie wyrażać wiedzę, że do takiego przejścia doszło. Warto odnotować również pogląd, wedle którego dokumentem, o którym stanowi art. 788 § 1 k.p.c. może być również wyciąg z umowy cesji wierzytelności, na którym zostały poświadczone notarialnie podpisy stron.