Szymczyk Przemysław, Wytoczenie powództwa o wydanie nieruchomości przez osobę niebędącą jej właścicielem (przez użytkownika wieczystego) przeciwko posiadaczowi samoistnemu a przerwanie biegu zasiedzenia przez niego własności tej nieruchomości

Wynikająca z art. 123 § 1 pkt 1 k.c. skuteczność legitymacji wierzyciela dla przerwania biegu terminu przedawnienia biegnącego na korzyść dłużnika zasiadującego nieruchomość nie budzi wątpliwości, w przeciwieństwie do osoby dochodzącej roszczenia windykacyjnego. Z przepisów nie wynika jednoznacznie, który podmiot jest uprawniony do podjęcia czynności skutkujących przerwaniem biegu zasiedzenia i w jakim zakresie może do niego doprowadzić.

Pojawia się pytanie, czy wobec zróżnicowania sytuacji prawnej właściciela i użytkownika wieczystego, dotyczącego także dopuszczalności zasiedzenia i nabycia jednego z wchodzących w rachubę praw rzeczowych (własności albo użytkowania wieczystego), każde powództwo wydobywcze użytkownika wieczystego skierowane przeciwko posiadaczowi samoistnemu przerywa samo przez się bieg zasiedzenia, również w zakresie prowadzącym do uzyskania własności.

Na powyższym tle zarysowały się w orzecznictwie rozbieżne poglądy.

Według pierwszego stanowiska, do przerwania biegu zasiedzenia w zakresie prawa własności niezbędne jest wytoczenie powództwa przez właściciela, a nie osobę trzecią (przez którą rozumie się m.in. użytkownika wieczystego). Zdaniem zwolenników tego poglądu obecna regulacja normatywna wyłącza przyjęcie, że użytkownik wieczysty występuje z mocy ustawy w roli zastępcy właściciela, w tym co do akcji windykacyjnej. Ustanowienie takiej formy przedstawicielstwa w umowie o oddaniu nieruchomości w użytkowanie wieczyste jest oczywiście dopuszczalne, jednak nie można go domniemywać. Brakuje uzasadnionych podstaw do przyjęcia, że obciążenie gruntu i realizacja własnych roszczeń przez użytkownika wieczystego zapewniają właścicielowi szerszy zakres ochrony prawnej. Posiadanie prowadzące do zasiedzenia własności nie może być przerwane na skutek czynności procesowej osoby, której takie prawo nie przysługuje, oraz za udzieleniem ochrony właścicielowi, który zachowuje się biernie.

Z kolei przedstawiciele drugiego stanowiska zwracają uwagę, że z funkcji i charakteru użytkowania wieczystego wynika, iż instytucja ta pozwala Skarbowi Państwa lub jednostce samorządu terytorialnego na "scedowanie" uprawnień właścicielskich bez wyzbycia się prawa własności, i to tak dalece, że z chwilą oddania gruntu w użytkowanie wieczyste w relacje prawnorzeczowe z osobami trzecimi wchodzi tylko użytkownik wieczysty. Oznacza to zatem, że powództwo windykacyjne wytoczone przez użytkownika wieczystego przeciwko samoistnemu posiadaczowi gruntu oddanego w użytkowanie wieczyste powinno przerwać bieg zasiedzenia.