Partyk Aleksandra, Partyk Tomasz, Wpływ nierozpoznania istoty sprawy przez sąd pierwszej instancji na możliwość wydania przez sąd odwoławczy orzeczenia reformatoryjnego

W praktyce sądów odwoławczych i Sądu Najwyższego ujawnił się spór co do skutków proceduralnych nierozpoznania istoty sprawy przez sąd niższej instancji. Pierwszy z poglądów, bazujący na literalnym brzmieniu art. 386 § 4 k.p.c. wskazuje, że w takim przypadku sąd odwoławczy nie musi uchylać zaskarżonego orzeczenia i przekazywać sprawy do ponownego rozpoznania, lecz może we własnym zakresie poczynić ustalenia faktyczne i wydać odpowiednie orzeczenie reformatoryjne. Odpowiada to dodatkowo wymogom sprawności postępowania i ekonomice procesowej. Przeciwne stanowisko taką możliwość wyklucza, zwracając uwagę na konstytucyjną zasadę dwuinstancyjności, jako że nie jest zgodna z podstawowymi regułami praworządności sytuacja, w której sąd drugiej instancji mógłby faktycznie działać jako jedna i ostateczna instancja.