Walczyński Ignacy, Waloryzacja sądowa świadczenia pieniężnego, płatnego okresowo

W orzecznictwie istnieją rozbieżności dotyczące wykładni art. 358¹ § 3 k.c., w którym unormowano tzw. sądową waloryzację świadczeń cywilnoprawnych. Zgodnie z jego treścią "W razie istotnej zmiany siły nabywczej pieniądza po powstaniu zobowiązania, sąd może po rozważeniu interesów stron, zgodnie z zasadami współżycia społecznego, zmienić wysokość lub sposób spełnienia świadczenia pieniężnego, chociażby były ustalone w orzeczeniu lub umowie". Stosowanie tego przepisu jest źródłem wielu kontrowersji i wątpliwości, co staje się zrozumiałe, jeśli art. 358¹ § 3 k.c. uzna się za klauzulę generalną. sens przedmiotowego zagadnienia można sprowadzić do pytania, czy dopuszczalna jest wielokrotna waloryzacja świadczenia pieniężnego na podstawie art. 358¹ § 3 k.c. W świetle jednego poglądu wysokość nominalnej renty miesięcznej, określonej w umowie ubezpieczenia renty odroczonej oraz natychmiast płatnej, a także wysokości nominalnej sumy ubezpieczenia zaopatrzenia dzieci, mogą być zmienione na podstawie art. 358¹ § 3 k.c. Na uzasadnienie tego stanowiska zwracano uwagę na podobieństwa funkcji spełnianych przez umowy ubezpieczenia osobowego oraz ubezpieczenia społeczne, co dało praktyce sądowej asumpt do poszukiwania rozwiązań prawnych zakładających wręcz stałą waloryzację na przyszłość świadczeń w postaci renty odroczonej oraz natychmiast płatnej, oczywiście przy wykorzystaniu klauzuli generalnej z art. 358¹ § 3 k.c. W świetle poglądu odmiennego zmiana wysokości świadczenia pieniężnego, płatnego okresowo (renta odroczona lub natychmiast płatna), dokonana przez sąd na podstawie art. 358¹ § 3 k.c., nie może polegać na ustaleniu wysokości tego świadczenia w postaci ułamka lub procentu innego świadczenia okresowego (np. średniej emerytury pracowniczej). Taka konstrukcja bowiem zakłada stałą waloryzację na przyszłość, czego nie przewiduje art. 358¹ § 3 k.c.