Sondej Marek Zbigniew, Umorzenie postępowania egzekucyjnego w administracji a uchylenie skutków prawnych podjętych czynności egzekucyjnych, w tym skutku w postaci przerwania biegu terminu przedawnienia zobowiązania

Istotą instytucji przedawnienia uregulowanej w art. 70 o.p. jest to, iż na skutek upływu czasu zobowiązanie podatkowe wygasa z mocy prawa (art. 59 § 1 pkt 3 o.p.) i organ podatkowy nie może skutecznie domagać się od podatnika jego zapłaty. Termin przedawnienia zobowiązań podatkowych wynosi 5 lat licząc od końca roku kalendarzowego, w którym upłynął termin płatności podatku. Ustawodawca w art. 70 § 2-6 o.p. określił, w jakich przypadkach powyższa zasada doznaje ograniczeń. Termin przedawnienia zobowiązania może być zatem przerywany lub zawieszany. Przerwę biegu terminu przedawnienia powodują dwa zdarzenia: ogłoszenie upadłości i zastosowanie środka egzekucyjnego, o którym podatnik został zawiadomiony. Przerwa biegu terminu przedawnienia oznacza, że po zaistnieniu przesłanki przerywającej bieg terminu przedawnienia biegnie on na nowo od dnia ściśle określonego w ustawie, bez względu na to, jaki okres upłynął do momentu przerwania jego biegu. Oba przypadki przerwy biegu terminu przedawnienia powiązane są z postępowaniem zmierzającym do przymusowego wyegzekwowania obowiązku. W przypadku podatków wynikają one albo z decyzji wydanych przez właściwe organy lub z deklaracji lub zeznania złożonego przez podatnika. Przerwę biegu terminu przedawnienia zobowiązania podatkowego powoduje każdorazowe zastosowanie środka egzekucyjnego. Tym samym termin przedawnienia może ulec przedłużeniu nawet o wielokrotność okresu pięcioletniego. Postępowanie egzekucyjne w administracji wszczyna organ egzekucyjny na wniosek wierzyciela i na podstawie wystawionego przez niego tytułu wykonawczego lub, gdy wierzyciel jest jednocześnie organem egzekucyjnym, na podstawie wystawionego przez niego tytułu wykonawczego. Doręczenie zobowiązanemu tytułu wykonawczego otwiera dla niego termin do wniesienia zarzutu w sprawie postępowania egzekucyjnego. Jego zasadność powoduje umorzenie postępowania egzekucyjnego (art. 34 § 4 u.p.e.a), bez ostatecznego wykonania obowiązku oraz uchylenie czynności egzekucyjnych. W orzecznictwie powstała na tym tle rozbieżność czy skutek ten prowadzi również do unicestwienia materialnoprawnych skutków zastosowania środka egzekucyjnego, w tym w postaci przerwania biegu terminu przedawnienia na podstawie art. 70 § 4 o.p.