Piech Karol, Koralewski Michał, Syndyk oraz upadły w postępowaniu celnym i podatkowym

Istotą kontrowersji w orzecznictwie jest kwestia ustalenia, komu przysługują prawa i obowiązki strony postępowania administracyjnego w przypadku upadłości obejmującej likwidację majątku upadłego podatnika (lub dłużnika celnego). Podatnikiem jest osoba fizyczna, osoba prawna lub jednostka organizacyjna niemająca osobowości prawnej, podlegająca na mocy ustaw podatkowych obowiązkowi podatkowemu (art. 7 § 1 o.p.). Zgodnie z art. 133 § 1 o.p., to podatnik jest stroną w postępowaniu podatkowym. Stroną postępowania podatkowego może być bowiem wyłącznie osoba, która w sprawie ma „własny” (bezpośrednio dotyczący sfery prawnej podmiotu) interes prawny. Interes prawny wynika z konkretnej normy podatkowego prawa materialnego. W literaturze podkreśla się, że katalog podmiotów, które mogą być stroną w postępowaniu podatkowym, jest zamknięty, i wynika z treści powołanego wyżej przepisu. W Ordynacji podatkowej przyjęto bowiem tzw. obiektywną koncepcję strony. Podobnie jak w postępowaniu podatkowym, również w postępowaniu celnym stroną postępowania może być wyłącznie osoba, na której ciążą określone – wynikające z materialnego prawa celnego - obowiązki lub osoba, która posiada wynikające z tego prawa uprawnienia. Stroną w postępowaniu dotyczącym określenia kwoty wynikającej z długu celnego może być wyłącznie dłużnik celny. Jednocześnie, zgodnie z art. 144 ust. 1 Prawa upadłościowego, po ogłoszeniu upadłości, postępowania sądowe administracyjne lub sądowoadministracyjne dotyczące masy upadłości mogą być wszczęte i dalej prowadzone wyłącznie przez syndyka lub przeciwko niemu. W nawiązaniu do tego, w judykaturze ukształtowały się odmienne poglądy dotyczące roli i miejsca syndyka masy upadłościowej i upadłego - w postępowaniu celnym (podatkowym).