Partyk Aleksandra, Sprawy sądowe „konieczne”, wyłączające orzekanie o kosztach na podstawie art. 101 k.p.c.

W orzecznictwie i literaturze sformułowany został pogląd, wedle którego stosowanie art. 101 k.p.c. powinno zostać wyłączone w tych sprawach (wyłącznie procesowych), w których bez względu na zgodną nawet wolę stron, powód nie może uzyskać ochrony swoich praw inaczej, niż na drodze sądowej. W takim bowiem przypadku nawet uznanie powództwa przez pozwanego oraz brak personalnie po jego stronie dania powodu do wytoczenia powództwa, nie wykluczają konieczności jego wytoczenia. Do takich spraw judykatura zaliczyła przykładowo postępowania o zaprzeczenie ojcostwa lub macierzyństwa, o unieważnienie małżeństwa, o rozwód, o rozwiązanie przysposobienia, ze skargi pauliańskiej, z powództwa przeciwegzekucyjnego. W odniesieniu do tego ostatniego sformułowano jednak również pogląd odmienny, wskazujący na konieczność uprzedniego wezwania wierzyciela przez dłużnika o do wydania mu tytułu wykonawczego. W sprawach rozwodowych natomiast zauważono, iż brak jest przesłanki „niedania powodu do wytoczenia sprawy”, stąd o wygranej lub przegranej w procesie decydować może uwzględnienie stanowiska strony w kwestii winy rozkładu pożycia. Sformułowano także zapatrywanie, iż w szczególnych sytuacjach z powództwami „koniecznymi” można zrównać inne powództwo, jeżeli z całokształtu okoliczności sprawy wynika, że choć nie było ono jedyną możliwością uzyskania przez powoda ochrony prawnej, niemniej jego wytoczenie dawało stronie powodowej realnie większe prawdopodobieństwo zaspokojenia należności.