Karciarz Mateusz, Skutki wykorzystania przez radnego mienia komunalnego

Zgodnie z przepisami wszystkich trzech samorządowych ustaw ustrojowych (tj. u.s.g., u.s.p. i u.s.w.), radni (odpowiednio: rady gminy, rady powiatu, sejmiku województwa) nie mogą prowadzić działalności gospodarczej na własny rachunek lub wspólnie z innymi osobami z wykorzystaniem mienia komunalnego JST (gminy, powiatu, województwa), w której radny uzyskał mandat, a także zarządzać taką działalnością lub być przedstawicielem czy pełnomocnikiem w prowadzeniu takiej działalności (art. 24f ust. 1 u.s.g., art. 25b ust. 1 u.s.p. i art. 27b ust. 1 u.s.w.). Naruszenie tego zakazu skutkuje wygaśnięciem mandatu tego radnego w trybie art. 383 k.w.

W orzecznictwie sądów administracyjnych pojawiają się jednak rozbieżności co do bezwzględności jego literalnego stosowania. Zgodnie z pierwszym poglądem występującym w judykaturze, zakaz określony w ww. przepisach ma charakter bezwzględny, w każdym przypadku skutkujący wygaśnięciem mandatu radnego. Zgodnie natomiast z drugim poglądem, wygaśnięcie mandatu radnego nie nastąpi w przypadku, gdy radny co prawda korzystał z mienia komunalnego, lecz korzystanie to ma miejsce na zasadach powszechnej dostępności do tego mienia. W orzecznictwie występuje również trzeci pogląd, zgodnie z którym niedopuszczalne jest pozbawienie mandatu radnego, który korzystał z mienia komunalnego incydentalnie, czy nawet jednorazowo.

Pomimo tego, że w wybranym w niniejszym komentarzu orzecznictwie, jego zdecydowana większość odnosi się do regulacji występujących na gruncie przepisów u.s.g., z uwagi na analogiczne rozwiązania zawarte przez ustawodawcę w przepisach u.s.p. i u.s.w., poglądy w nim zaprezentowane można w pełni przełożyć na sytuację prawną radnych rady powiatu i sejmiku województwa.