Janczukowicz Krzysztof, Poświadczenie nieprawdy przez wystawcę faktury VAT

Kontrowersja dotyczy odpowiedzialności karnej osoby, która wystawia fakturę fikcyjną, czyli fakturę wykazującą sprzedaż, która nie wystąpiła w rzeczywistości. W praktyce funkcjonuje tu nazwa "pusta faktura".

Prawo karne przewiduje dwa przepisy, które w tej sytuacji wchodzą w grę. Kodeks karny w art. 271 przewiduje odpowiedzialność osoby uprawnionej do wystawienia dokumentu, która poświadcza w nim nieprawdę co do okoliczności mającej znaczenie prawne. Od kilkunastu lat nie ma już wątpliwości co do tego, że przepis ten penalizuje również wystawianie nieprawdziwych faktur. Spór co do tego istniał, ale wygasł na przełomie wieków, wobec czego nie będzie tu już prezentowany. Drugim przepisem jest art. 62 § 2 k.k.s., przewidujący odpowiedzialność za wystawienie faktury w sposób nierzetelny.

Który z tych przepisów należy stosować wobec wystawcy pustej faktury?

W 2017 r. do tych dwóch przepisów doszedł art. 271a k.k., przewidujący odpowiedzialność za wystawianie faktur poświadczających nieprawdę. Ten nowy przepis powyższej kontrowersji nie dezaktualizuje, gdyż dotyczy tylko faktur zawierających kwotę należności o znacznej wartości (powyżej 200.000 zł), a poza tym również on podlega rozważeniu z punktu widzenia idealnego zbiegu z przestępstwem skarbowym (art. 8 k.k.s.). W czerwcu 2020 r. nie znaleziono jeszcze orzeczeń poruszających relację między art. 271a k.k. i art. 62 § 2 k.k.s.