Sondej Marek Zbigniew, Niezgodność wszczęcia i prowadzenia egzekucji administracyjnej z prawem jako przesłanka zwrotu zobowiązanemu kosztów egzekucyjnych.

Obowiązek zapłaty kosztów egzekucyjnych jest niezależny od zapłaty należności głównej objętej tytułem wykonawczym wierzyciela. Na koszty postępowania egzekucyjnego w administracji składają się opłaty za dokonane czynności egzekucyjne, opłata manipulacyjna oraz wydatki egzekucyjne, tj. koszty faktycznie poniesione przez organ egzekucyjny w związku z prowadzeniem egzekucji. Ustawodawca w art. 64 c § 1 u.p.e.a. wprowadza zasadę odpowiedzialności zobowiązanego za koszty egzekucyjne, który już w trakcie postępowania egzekucyjnego ma obowiązek ich ponoszenia. Obowiązek uiszczenia kosztów egzekucyjnych nie zależy przy tym od rezultatu podejmowanych czynności egzekucyjnych i całego postępowania egzekucyjnego. W postępowaniu egzekucyjnym odpowiednio stosowana zasada sformułowana w art. 262 § 1 k.p.a. oznacza, że nie można obciążać zobowiązanego kosztami postępowania, jeżeli nie wynikły one z jego winy. Nie mogą zatem obciążać zobowiązanego koszty powstałe w wyniku nieprawidłowego prowadzenia egzekucji. Koszty te będą obciążały organ egzekucyjny albo wierzyciela, w zależności od tego, który z tych podmiotów spowodował niezgodne z prawem wszczęcie lub prowadzenie egzekucji. Jak stanowi art. 64c § 3 u.p.e.a., gdy po pobraniu od zobowiązanego należności z tytułu kosztów egzekucyjnych okaże się, że wszczęcie i prowadzenie egzekucji było niezgodne z prawem, należności te, wraz z naliczonymi od dnia ich pobrania odsetkami ustawowymi, organ egzekucyjny ma obowiązek zwrócić zobowiązanemu (art. 64c § 3 u.p.e.a.). Zwrot wskazanych należności następuje z urzędu jako czynność materialno-techniczna. W wypadku ziszczenia się przesłanek z art. 64c § 3 u.p.e.a. zwrot kosztów egzekucyjnych winien nastąpić z urzędu i nie jest wymagane wydanie w tym przedmiocie żadnego postanowienia. Sformułowanie „niezgodne z prawem wszczęcie lub prowadzenie” dotyczy niewłaściwego zastosowania przepisów regulujących wszczęcie i prowadzenie egzekucji administracyjne. W orzecznictwie powstała rozbieżność przy ocenie kwestii, czy "niezgodność z prawem" - o której mowa w art. 64c § 3 u.p.e.a.- dotyczy wyłącznie czynności wierzyciela lub organu egzekucyjnego, czy również podstawy prawnej egzekucji. Rozbieżność ta powstała na tle rozstrzygania żądań dłużników zwrotu kosztów postępowania egzekucyjnego, gdy decyzja będąca podstawą egzekucji po wykonaniu przez organ egzekucyjny czynności i pobrania kosztów egzekucyjnych została uchylona.