Kowalski Radosław, Nadpłata – co stanowi nadpłatę w rozumieniu o.p.?

Zagadnienie nadpłaty podatkowej wielokrotnie było przedmiotem analizy prowadzonej przez sądy administracyjne. Przyczyn takiego stanu rzeczy należy dopatrywać się w braku ustawowej definicji instytucji nadpłaty. Wskazać bowiem należy, że prawodawca nie posługuje się definicją, która pozwoliłaby na scharakteryzowanie instytucji nadpłaty, a jedynie specyfikuje okoliczności, w jakich nadpłata występuje, a dokładniej wymienia rodzaje kwot, które muszą być uznane za nadpłatę. Wbrew dość powszechnemu przekonaniu, nadpłata w znaczeniu podatkowym nie występuje we wszystkich tych przypadkach, w których skarb państwa czy jednostka samorządu terytorialnego jest zobowiązana wobec podatnika, płatnika czy inkasenta, ale jedynie wówczas, gdy faktycznie nastąpił uszczerbek po stronie któregoś z takich podmiotów, ale – bez względu na sposób ściągnięcia kwoty – był on powodowany zawyżeniem zobowiązania podatkowego, w tym rozpoznaniem jako zobowiązanie podatkowe nieistniejącego w danym przypadku. Mnogość orzeczeń, przedmiotem których jest rozstrzygnięcie, czy dana kwota stanowi nadpłatę skłoniła do zaprezentowania części z nici, tworzących dużą i w miarę spójną linię orzeczniczą.

Pewne wątpliwości pojawiają się niekiedy co do charakteru kwoty nienależnie pobranej w drodze egzekucji w kontekście nadpłaty podatkowej.