Partyk Tomasz, Istota i przesłanki dopuszczalności wniosku restytucyjnego

Instytucja wniosku restytucyjnego ma na celu umożliwienie pozwanemu, który spełnił świadczenie w oparciu o wyrok zaopatrzony w rygor natychmiastowej wykonalności, uzyskanie jego zwrotu, jeśli wyrok ten został następnie uchylony lub zmieniony – bez potrzeby wytaczania kolejnego procesu o zwrot nienależytego świadczenia. W orzecznictwie wskazuje się przy tym, że konstrukcja ta odnosi się jedynie do wyroków i nie może być stosowana do orzeczeń innego rodzaju, w szczególności do nakazów zapłaty. Judykatura podkreśla zarazem, iż wniosek restytucyjny powinien zostać zgłoszony najpóźniej do chwili zamknięcia rozprawy poprzedzającej wydanie orzeczenia, którym sąd decyduje o losie wyroku natychmiast wykonalnego; wniosek spóźniony podlega zaś odrzuceniu, jako niedopuszczalny. Zauważa się również, iż nie jest warunkiem dopuszczalności wniosku istnienie rygoru natychmiastowej wykonalności wyroku w chwili składania tego wniosku lub orzekania w jego przedmiocie – wystarczającym jest, że wyrok miał charakter natychmiast wykonalny w przeszłości, co stanowiło przyczynę spełnienia lub wyegzekwowania nienależnego świadczenia.