Partyk Aleksandra, Partyk Tomasz, Fakty znane sądowi z urzędu jako podstawa ustaleń faktycznych w sprawie

Zgodnie z art. 228 § 2 k.p.c. nie wymagają dowodu fakty znane sądowi z urzędu, a więc takie, o których sąd dowiedział się przy okazji pełnienia funkcji urzędowych, a w żadnym razie nie są to okoliczności wiadome „prywatnie” członkom składu orzekającego. Zgodnie z dominującym zapatrywaniem orzecznictwa bezwzględnym warunkiem dopuszczalności ich powołania na uzasadnienie rozstrzygnięcia jest powołanie ich w toku rozprawy i umożliwienie stronom wypowiedzenia się co do nich, co wynika wprost z literalnego brzmienia powołanego przepisu. Strona może bowiem przedstawiać dowody na uzasadnienie, że wiedza urzędowa sądu nie odpowiada rzeczywistości lub nie uwzględnia pewnych jej aspektów. W judykaturze pojawił się jednak również pogląd, że w przypadku niestawiennictwa stron na rozprawę i w związku z tym braku faktycznego powiadomienia ich o faktach znanych sądowi z urzędu, nie mogą one zarzucać naruszenia art. 228 § 2 k.p.c. Podobnie rzecz ma się w razie orzekania na posiedzeniu niejawnym sąd może oprzeć swoje ustalenia na faktach wiadomych mu z urzędu, bez informowania o tym stron. Wyrażane są również sprzeczne stanowiska co do tego, czy wiedza sędziego o dowodach przeprowadzonych w innym postępowaniu sądowym mieści się w granicach faktów wiadomych sądowi z urzędu.