Partyk Tomasz, Dowód z przesłuchania stron w postępowaniu cywilnym

Problematyka dowodu z przesłuchania stron budzi w praktyce sądowej problemy o tyle, o ile sam ten dowód ma specyficzny charakter. Jest to bowiem środek dowodowy o znaczeniu pomocniczym, dopuszcza się go zasadniczo w końcowej fazie postępowania, a jego celem nie może być sprawdzanie wyników dotychczasowego procesu dowodowego lub umożliwianie stronom ustosunkowywania się do już przeprowadzonych dowodów. W judykaturze ugruntował się również pogląd, zgodnie z którym dowód ten ma charakter fakultatywny, a warunkiem jego dopuszczenia jest konieczność wyjaśnienia faktów istotnych dla rozstrzygnięcia, co nie było możliwe do dokonania za pomocą innych środków dowodowych; przy czym ocena, czy fakty istotne dla rozstrzygnięcia sprawy zostały już wyjaśnione, należy do sądu orzekającego. Wskazuje się także, iż nieprzesłuchanie stron może stanowić przedmiot skutecznego zarzutu odwoławczego tylko wówczas, gdy nie zostały wyjaśnione wszystkie istotne okoliczności albo gdy dowód z przesłuchania stron był jedynym dowodem, którym sąd dysponował. Orzecznictwo podkreśla również stanowczo rozróżnienie pomiędzy dowodem z przesłuchania stron a wysłuchaniem informacyjnym, które dowodu nie stanowi i nie może być podstawą ustaleń faktycznych w sprawie. Warto również odnotować stanowisko dopuszczające konfrontowanie stron ze świadkami.