Racut Maciej, Data początkowa przysługiwania uprawnienia do świadczenia rodzinnego uzależnionego od niepełnosprawności - początek biegu terminu trzech miesięcy do złożenia wniosku o ustalenie prawa do świadczenia, o którym mowa w art. 24 ust. 2a ustawy

W orzecznictwie można odnotować rozbieżność co do tego jak należy rozumieć termin „wydanie orzeczenia o niepełnosprawności” na gruncie art. 24 ust. 2a ustawy z 28.11.2003 r. o świadczeniach rodzinnych (Dz.U. z 2020 r., poz. 111) – dalej u.ś.r. Przepis ten dotyczy daty początkowej przysługiwania uprawnienia do świadczenia rodzinnego uzależnionego od niepełnosprawności.

Ogólna zasada określona w art. 24 ust. 2 u.ś.r. stanowi, że prawo do świadczeń rodzinnych ustala się począwszy od miesiąca, w którym wpłynął wniosek z prawidłowo wypełnionymi dokumentami. Natomiast w art. 24 ust. 2a u.ś.r. ustanowiono wyjątek polegający na tym, że jeżeli w okresie trzech miesięcy, licząc od dnia wydania orzeczenia o niepełnosprawności lub orzeczenia o stopniu niepełnosprawności, zostanie złożony wniosek o ustalenie prawa do świadczenia uzależnionego od niepełnosprawności, prawo to ustala się począwszy od miesiąca, w którym złożono wniosek o ustalenie niepełnosprawności lub stopnia niepełnosprawności.

Poglądy przyjmowane przez sądy administracyjne w związku ze stosowaniem art. 24 ust. 2a u.ś.r. można podzielić zasadniczo na trzy grupy. Początkowo przyjmowano, iż początek biegu terminu trzech miesięcy jest wyznaczony przez dzień, w którym zostało wydane orzeczenie w sprawie niepełnosprawności. Następnie zaczęto odchodzić od tego stanowiska, przyjmując, iż w przypadku rozstrzygnięcia w kwestii niepełnosprawności przez sąd powszechny termin z art. 24 ust. 2a u.ś.r. należy liczyć od dnia uprawomocnienia się wyroku sądu w tym przedmiocie. W uzasadnieniu wskazuje się przede wszystkim na to, iż dopiero prawomocne orzeczenie sądu powszechnego wywołuje skutek wiążący w zakresie jego treści w stosunku do innych sądów i organów. Zgodnie z trzecim poglądem, uwzględniając funkcję, którą realizować ma świadczenie dla osoby niepełnosprawnej oraz mechanizm jego przyznawania uzależniony od uzyskania orzeczenia o niepełnosprawności, należy przyjąć, iż prawo do świadczenia może być ustalone od miesiąca, w którym złożono wniosek o ustalenie niepełnosprawności lub stopnia niepełnosprawności, nawet w przypadku złożenia wniosku o przyznanie świadczenia po upływie trzech miesięcy licząc od dnia uprawomocnienia się orzeczenia w kwestii niepełnosprawności. Wskazuje się tutaj przede wszystkim na konieczność uwzględnienia takich okoliczności, jak brak pouczenia osoby uprawnionej przez organy administracji, jak w razie wydania przez sąd wyroku w sprawie orzeczenia o stopniu niepełnosprawności należy rozumieć treść art. 24 ust. 2a u.ś.r., a także złożenie wniosku o przyznanie świadczenia w rozsądnym terminie.