Partyk Aleksandra, Partyk Tomasz, Ciężar dowodu a ustalenia faktyczne sądu

W praktyce proceduralnej sądów cywilnych jednym z najczęściej spotykanych problemów jest stosowanie reguł rozkładu ciężaru dowodowego oraz dopuszczalność przyjmowania za podstawę faktyczną rozstrzygnięcia okoliczności niewykazanych. Procesem cywilnym rządzi reguła dowodzenia okoliczności faktycznych mających znaczenie dla rozstrzygnięcia, a twierdzenia strony lub jej wyjaśnienia informacyjne nie mają mocy dowodowej. Jednakże niejednokrotnie ścisłe udowodnienie pewnych okoliczności jest niemożliwe. W takich przypadkach ustawa dopuszcza możliwość sięgnięcia po konstrukcję domniemania faktycznego lub domniemania prawnego. Judykatura wykształciła natomiast instytucję dowodu prima facie. Obie te instytucje opierają się na wnioskowaniach logicznych. Różnica pomiędzy dowodem prima facie a domniemaniem polega natomiast na tym, że po pierwsze w przypadku domniemań wnioskuje się zazwyczaj o nieznanych skutkach ze znanej przyczyny, zaś w przypadku dowodu prima facie wnioskuje się o nieznanej przyczynie ze znanych skutków. Po drugie zaś dla obalenia domniemania wystarczy wykazanie równego prawdopodobieństwa zaistnienia innego niż założony biegu zdarzeń, natomiast dowód prima facie funkcjonuje właśnie dlatego, że istnieje prawdopodobieństwo różnych przyczyn określonego skutku, a jego podważenie jest możliwe tylko przez wykazanie, że założony bieg zdarzeń jest niemożliwy.