Partyk Aleksandra, Cel i znaczenie procesowe dowodu z opinii biegłego

W orzecznictwie ukształtował się szereg poglądów dotyczących istoty i znaczenia procesowego dowodu z opinii biegłych. Wskazuje się więc, że dowód ten ma charakter specyficzny, jako że nie służy ustalaniu okoliczności faktycznych, lecz ich ocenie przez pryzmat wiadomości specjalnych. Podkreśla się, że ekspertyzy nie są przeprowadzane po to, by precyzować lub uzupełniać żądania i twierdzenia procesowe stron, bądź udzielać im wsparcia. Judykatura stanowczo wskazuje również na niedopuszczalność odwoływania się przez sąd lub strony do własnej wiedzy, choćby specjalistycznej, bowiem w przypadku istotności dla rozstrzygnięcia wiadomości specjalnych dowód z opinii biegłego jest obligatoryjny, nie może bowiem dochodzić do łączenia funkcji procesowych sędziego i biegłego. Jest to również dowód niezastępowalny, bowiem nie można go substytuować innymi środkami, w szczególność zeznaniami świadków (choćby legitymowali się oni wiadomościami specjalnymi). Na gruncie powyższych zapatrywań wykształciło się stanowisko jurydyczne o konieczności przeprowadzenia przez sąd dowodu z opinii biegłego zawsze wtedy, gdy wiadomości specjalne są istotne dla rozstrzygnięcia sprawy, a gdy strony nie przejawiają w tej materii inicjatywy dowodowej – dopuszczenie tego dowodu z urzędu. Warto również zwrócić uwagę na pogląd, zgodnie z którym nie jest zasadne przeprowadzanie dowodu z opinii biegłego na okoliczności, które wykraczają poza granice kognicji sądu orzekającego w sprawie.