Dębska Monika Magdalena, Zasady techniki prawodawczej. Komentarz

Zgodnie z definicją sformułowaną przez G. Wierczyńskiego, zasady techniki prawodawczej to dyrektywy regulujące celowy, racjonalny, oparty na wiedzy sposób wykonywania czynności związanych z tworzeniem prawa (G. Wierczyński, Redagowanie i ogłaszanie aktów normatywnych. Komentarz, Warszawa 2009, s. 31; tenże, w: T. Bąkowski i in., Zasady techniki prawodawczej. Komentarz do rozporządzenia, red. J. Warylewski, Warszawa 2003, s. 15). S. Wronkowska i M. Zieliński wskazali, że tworzenie dobrego prawa jest oczywistą powinnością prawodawcy w państwie prawnym (S. Wronkowska, M. Zieliński, Komentarz do zasad techniki prawodawczej z dnia 20 czerwca 2002 r., Warszawa 2004, s. 7). W istocie zatem zasady techniki prawodawczej regulują kwestie podstawowe dla stanowienia prawa, bez których nie sposób jasno i komunikatywnie wyrażać normy prawne.

Zasady techniki prawodawczej stanowią załącznik do rozporządzenia Prezesa Rady Ministrów z 20 czerwca 2002 r. w sprawie „Zasad techniki prawodawczej” (Dz. U. Nr 100, poz. 908). Rozporządzenie to zostało wydane na podstawie upoważnienia zawartego w art. 14 ust. 4 pkt 1 ustawy o RM, zgodnie z którym Prezes Rady Ministrów po zasięgnięciu opinii Rady Legislacyjnej ustala w drodze rozporządzenia zasady techniki prawodawczej. Wytyczne do rozporządzenia zostały zawarte w ust. 5 powołanego przepisu, gdzie ustawodawca wskazał, że Prezes Rady Ministrów, wydając rozporządzenie, określi w szczególności elementy metodyki przygotowania i sposób redagowania projektów ustaw i rozporządzeń oraz innych normatywnych aktów prawnych, a także warunki, jakim powinny odpowiadać uzasadnienia projektów normatywnych aktów prawnych, jak również reguły przeprowadzania zmian w systemie prawa. Stosowanie zasad techniki prawodawczej, zgodnie z przepisem upoważniającym, powinno zapewnić w szczególności spójność i kompletność systemu prawa oraz przejrzystość tekstów normatywnych aktów prawnych, z uwzględnieniem dorobku nauki i doświadczeń praktyki. Należy stwierdzić, iż powyższe upoważnienie zostało zrealizowane w zakresie zapewnienia spójności, kompletności i przejrzystości prawa, natomiast zignorowane zostało w zakresie określenia warunków, jakim powinny odpowiadać uzasadnienia aktów prawnych. Te określono bowiem przez odesłanie do odrębnych przepisów.

Rozporządzenie w sprawie „Zasad techniki prawodawczej” zostało wydane 20 czerwca 2002 r. Ogłoszono je 5 lipca 2002 r., a weszło w życie - zgodnie z treścią jego § 2 - 1 sierpnia 2002 r.

Załącznik do rozporządzenia w sprawie „Zasad techniki prawodawczej” liczy 163 paragrafy, podzielone tematycznie na osiem działów. Szczególnie obszerny jest pierwszy z nich, poświęcony projektowi ustawy. W dziale tym wyodrębniono dziewięć rozdziałów regulujących: zagadnienia ogólne; budowę ustawy; tytuł ustawy; układ i postanowienia przepisów merytorycznych, przejściowych i dostosowujących oraz końcowych; oznaczanie przepisów ustawy oraz ich systematyzację; przepisy upoważniające oraz przepisy karne. Dalsze działy załącznika poświęcono tematyce nowelizacji ustawy (II); tekstu jednolitego (III); sprostowania błędu (IV); projektu rozporządzenia (V); projektów uchwał i zarządzeń (VI); projektów aktów prawa miejscowego (VII) oraz typowych środków techniki prawodawczej (VIII).

Komentowane rozporządzenie miało swój wcześniejszy odpowiednik w uchwale nr 147 Rady Ministrów z 5 listopada 1991 r. w sprawie zasad techniki prawodawczej (M.P. Nr 44, poz. 310). Ta zasadniczo była zbliżona kształtem do obowiązujących przepisów. Nie zawierała jednak odrębnych działów poświęconych projektom aktów normatywnych o charakterze wewnętrznym oraz projektom aktów prawa miejscowego.