Włodarczyk Mirosław (red.), Ustawa o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. Komentarz

Komentarze
Opublikowano: WK 2015
Stan prawny: 15 września 2015 r.
Autorzy komentarza:

Ustawa o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych. Komentarz

Autor fragmentu:

WPROWADZENIE

Szczególna sytuacja osób niepełnosprawnych dostrzegana jest przez polskiego ustawodawcę od dawna. Już w ustawie z dnia 29 grudnia 1989 r. o zatrudnieniu (Dz. U. Nr 75, poz. 446 z późn. zm.) ustanowiono dla tej kategorii osób szczególne uprawnienia. Formalnie znalazło to wyraz w umieszczeniu tej regulacji w odrębnym rozdziale ustawy. Z czasem ich sytuacja została określona w specjalnej regulacji prawnej, tj. w ustawie z dnia 9 maja 1991 r. o zatrudnianiu i rehabilitacji zawodowej osób niepełnosprawnych (Dz. U. Nr 46, poz. 201 z późn. zm.), którą zastąpiła ustawa z dnia 27 sierpnia 1997 r. o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych (tekst pierwotny: Dz. U. Nr 123, poz. 776 z późn. zm., tekst jedn. Dz. U. z 2011 r. Nr 127, poz. 721 z późn. zm.).

Osoby niepełnosprawne zostały uznane przez prawodawcę za szczególną kategorię osób na rynku pracy. O potrzebie ich wyróżnienia i uznania faktu ich trudnej pozycji w tym obszarze życia społecznego i gospodarczego świadczy regulacja zawarta w skomentowanej w niniejszym opracowaniu ustawie. Przede wszystkim na potrzeby obsługi tych osób utworzono specjalną służbę publiczną działającą na rzecz osób niepełnosprawnych, w skład której wchodzi wiele podmiotów i instytucji, zwłaszcza Pełnomocnik do Spraw Osób Niepełnosprawnych, Krajowa Rada Konsultacyjna do Spraw Osób Niepełnosprawnych, czy Państwowy Fundusz Rehabilitacji Osób Niepełnosprawnych. W rozległe kompetencje wyposażono samorządy wojewódzkie i powiatowe. Ustawa określa również uprawnienia osób niepełnosprawnych związane z ich funkcjonowaniem w życiu społecznym i zawodowym – a więc odnoszące się zarówno do okresu poszukiwania zatrudnienia, jak i w fazie jego realizacji. Wreszcie, znaczną część regulacji zajmują sprawy odnoszące się do organizacji procesu zatrudnienia u przedsiębiorców i ich uprawnienia z tym powiązane. Przyjęte w ustawie rozwiązania pozwalają sformułować tezę, że spośród wszystkich kategorii osób uznanych za szczególne na rynku pracy, osoby z niepełnosprawnością zostały wyposażone w najbardziej zaawansowane urządzenia prawne mające za zadanie zniwelować konsekwencje ich niepełnosprawności.

Zasygnalizowana powyżej różnorodność spraw, które są przedmiotem ustawy, wielość podmiotów, które zostały objęte przedmiotową regulacją, oraz rozliczne i różne uprawnienia, obowiązki, kompetencje tymże podmiotom przypisane, nie ułatwiają zadania komentatorom. Owa rozmaitość materii sprawia, że musi ona być oceniana z punktu widzenia wielu gałęzi prawa, a w szczególności prawa pracy, prawa administracyjnego, prawa finansowego czy gospodarczego. Istotna trudność wynika dodatkowo z jakości przepisów, które nierzadko mają charakter opisowy i brakuje w nich konsekwencji terminologicznej. Wskazane okoliczności bez wątpienia powodują, że ustawa nie jest wdzięcznym obszarem badawczym, o czym świadczy zasadniczo brak komentatorskiej aktywności przedstawicieli nauk prawniczych w tym zakresie.

Komentarz adresowany jest do bardzo szerokiego kręgu odbiorców, poczynając od przedstawicieli instytucji publicznych (państwowych i samorządowych, centralnych i lokalnych) działających w sferze obsługi osób niepełnosprawnych, poprzez przedsiębiorców zatrudniających osoby niepełnosprawne, kadrowców w takich zakładach pracy, osoby zajmujące się obsługą prawną podmiotów gospodarczych, osoby działające na rzecz osób niepełnosprawnych w ramach organizacji pozarządowych, czy wreszcie przedstawicieli wymiaru sprawiedliwości orzekających w sprawach osób niepełnosprawnych. Wypływający z opracowania tego komentarza i zgromadzony w nim dorobek i doświadczenia szczególnie powinny być przydatne w przyszłych pracach legislacyjnych, jeśli w ich założeniach będzie się mieścić potrzeba doskonalenia jakości tej regulacji.

Opracowanie w założeniu ma na celu nie tylko przedstawienie komentarzy jego autorów do zawartych w przedmiotowej ustawie przepisów, lecz także zgromadzenie dorobku nauk prawnych oraz judykatury. W tym kontekście możliwa jest w pewnym zakresie ocena zaawansowania badań prawniczych na tym polu, a tym samym rozważenie przyszłych ich kierunków. Wszystkie wskazane wyżej okoliczności stanowią podstawę do przypuszczenia, że przedstawiona Czytelnikowi książka pozwoli zapełnić dotkliwą z wielu punktów widzenia lukę na rynku komentarzy prawniczych.

Mirosław Włodarczyk

Autor fragmentu:
Art. 1art(1)Zakres podmiotowy ustawy

1.

Obowiązujące brzmienie powyższemu przepisowi nadała ustawa z dnia 20 grudnia 2002 r. o zmianie ustawy o rehabilitacji zawodowej i społecznej oraz zatrudnianiu osób niepełnosprawnych oraz o zmianie niektórych innych ustaw . Wszedł on w życie dnia 1 lutego 2003 r. W pierwotnym brzmieniu komentowana ustawa w art. 1 odnosiła się do osób, których stan fizyczny, psychiczny lub umysłowy trwale lub okresowo utrudniał, ograniczał bądź uniemożliwiał wypełnianie ról społecznych, a w szczególności zdolności do wykonywania pracy zawodowej, jeżeli uzyskały orzeczenie o zakwalifikowaniu przez organy orzekające do jednego z trzech stopni niepełnosprawności określonych w art. 3, o całkowitej lub częściowej niezdolności do pracy – na podstawie odrębnych przepisów, lub o rodzaju i stopniu niepełnosprawności osoby, która nie ukończyła 16. roku życia – na podstawie odrębnych przepisów. Zmiana powyższej definicji miała ścisły związek z wprowadzeniem, do zamieszczonego w

Pełna treść dostępna po zalogowaniu do LEX