Kohutek Konrad, Ustawa o przeciwdziałaniu nieuczciwemu wykorzystywaniu przewagi kontraktowej w obrocie produktami rolnymi i spożywczymi. Komentarz
Ustawa o przeciwdziałaniu nieuczciwemu wykorzystywaniu przewagi kontraktowej w obrocie produktami rolnymi i spożywczymi. Komentarz
Wprowadzenie
W dniu 17.11.2021 r. uchwalona została ustawa o przeciwdziałaniu nieuczciwemu wykorzystywaniu przewagi kontraktowej w obrocie produktami rolnymi i spożywczymi (dalej: u.p.n.w.p.). Uchyliła ona dotychczas obowiązującą ustawę (z 15.12.2016 r.) o takim samym tytule (zob. art. 62 u.p.n.w.p.). Zasadniczym celem uchwalenia nowej ustawy była konieczność implementacji do prawa krajowego rozwiązań zawartych w dyrektywie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 2019/633 z 17.04.2019 r. w sprawie nieuczciwych praktyk handlowych w relacjach między przedsiębiorcami w łańcuchu dostaw produktów rolnych i spożywczych (Dz.Urz. UE L 111, s. 59) - dalej: dyrektywa 2019/633 (przy czym można by dyskutować, czy w wymiarze „techniczno-legislacyjnym” nie można było dokonać tej implementacji poprzez – relatywnie obszerną - nowelizację dotychczas obowiązującej ustawy).
Przed uchwaleniem dyrektywy w wielu państwach członkowskich (w tym w Polsce) obowiązywały już przepisy przewidujące szczególną (w tym administracyjno-prawną) ochronę przed nieuczciwymi praktykami w sektorze rolno-spożywczym. Jednakże – jak to zauważył sam prawodawca unijny – w niektórych państwach brakuje takich przepisów, zaś w tych, w których obowiązują, to „odznaczają się znacznymi rozbieżnościami” (are characterised by significant divergence); motyw 8 preambuły do dyrektywy 2019/633.
Dyrektywa ustanawia minimalne standardy ochrony przed nieuczciwymi praktykami handlowymi. Zgodnie z art. 1 ust. 1 dyrektywy 2019/633 „niniejsza dyrektywa ustanawia «minimalny wykaz» (minimum rules) zakazanych nieuczciwych praktyk handlowych w stosunkach między nabywcami a dostawcami w łańcuchu dostaw produktów rolnych i spożywczych”; zob. też motyw 41 preambuły do tej dyrektywy („Ponieważ cel niniejszej dyrektywy, to jest ustanowienie minimalnego unijnego standardu ochrony (...)” [since the objective of this Directive, namely the laying down of a minimum Union standard of protection (...)]. W związku z tym, nie ma przeszkód, aby w danym państwie członkowskim obowiązywał reżim bardziej restrykcyjny (z punktu widzenia adresatów wspomnianego zakazu).
Polski prawodawca w przeważającej mierze bazuje na przepisach dyrektywy, jakkolwiek wprowadził także pewne rozwiązania (nieprzewidziane w dyrektywie), mające na celu zwiększenie efektywności (w tym w wymiarze prewencyjno-represyjnym) w obszarze przestrzegania reżimu komentowanej ustawy. Z takich rozwiązań wymienić można np.:
unormowanie zwalniające z wymogu wykazania spełnienia ogólnych przesłanek praktyki nieuczciwie wykorzystującej przewagę kontraktową w przypadku oceny zachowania na gruncie któregokolwiek z ustawowo nazwanych (w art. 8 ust. 1) praktyk (zob. art. 9 oraz komentarz do tego przepisu);
unormowanie pozwalające Prezesowi Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (dalej: Prezes UOKiK) przedstawienie sądowi istotnego poglądu w sprawach roszczeń cywilnoprawnych w zakresie wdrażania reżimu komentowanej ustawy (art. 12);
unormowanie przewidujące dobrowolne poddanie się karze (zob. art. 34 u.p.n.w.p.).
1.[Zakres przedmiotowy ustawy]
W art. 1 określono zakres przedmiotowy (a zarazem cel) ustanowienia komentowanej ustawy. Jej przedmiotem jest zapobieganie oraz zwalczenie praktyk nieuczciwego wykorzystywania przewagi kontraktowej przez nabywców produktów rolnych lub spożywczych. Zarówno przewaga kontraktowa, jak i jej nieuczciwe wykorzystywanie zostały w ustawie określone, co wszak nie oznacza braku problemów interpretacyjnych w jej stosowaniu. Instrumentami prawnymi, w drodze których ustawodawca zamierza realizować cel ustawy, są: po pierwsze, ustanowienie ex lege zakazu praktyk, które stanowią przejaw nieuczciwego wykorzystywania przewagi kontraktowej (art. 5), po drugie, powierzenie organowi administracji publicznej egzekwowania (z urzędu) przypadków naruszenia tego zakazu; organem tym jest Prezes Ochrony Konkurencji i Konsumentów (zob.art. 11(. W wymiarze instytucjonalnym komentowana ustawa ma charakter publicznoprawny. Taki charakter ma także na płaszczyźnie aksjologicznej, jej celem ma być bowiem...
Pełna treść dostępna po zalogowaniu do LEX